مشخصات پژوهش

عنوان	فردیت بلاغی امیرخسرو دهلوی و تاثیرپذیری از نظامی
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	امیرخسرو دهلوی، خمسه، سبک، نقد، بلاغت، نظامی
چکیده	نظامی گنجه‌‌ای، با سرودن خمسه خود، راه تازه‌‌ای در داستان‌‌سرایی در ادبیات فارسی باز کرد. اگرچه قبل از نظامی، شاعرانی مانند اسعدگرگانی و عنصری دارای مثنوی هستند، اما این نظامی بود که مثنوی‌‌سرایی را به اوج رساند و بعدها امیرخسرو دهلوی با تبعییت از نظامی، سنت خمسه‌‌سرایی در ادبیات فارسی، کردی و ترکی را باب کرد و پس از وی به گسترش رسید. امیر خسرو دهلوی یکی از پرکارترین شاعران ادبیات فارسی است. وی در سال 651 و در شهر پتیالی هند زاده شد. امیر خسرو به نظم و نثر دارای اثر است و در زبان فارسی، ترکی و عربی تبحر داشته است. اشعار او شامل دیوان غزلیات و قصاید، مثنوی ها و از همه مهمتر خمسه‌‌ای است که در جواب حکیم نظامی سروده است. قواعد و ویژگی هایی بلاغی و زبانی که به امیرخسرو فردیت می‌‌دهد و او را از زیر سایه نظامی برای لحظاتی کوتاه-خارج می سازد. البته به زیبایی اشعار نظامی نتوانسته بسراید و مسلم است خودش هم چنین ادعایی نداشته و همواره از نظامی به عنوان استاد یاد می کند. با این حال اگر او را مقلد هم بنامیم، بی شک بهترین مقلد نظامی است و خمسه او مملو از تصاویر هنری زیبا و و دلنشین و در عین حال ساده و روان است. امیرخسرو همواره سعی داشته‌‌است برغم تتبع از نظامی، با کاربست مباحث بلاغی، ذوق و قریحه ادبی و زیبایی‌‌شناسانه خود را در خمسه دخیل کند تا فضایی نوآورانه ایجاد کند و صورت تازه‌‌ایی برای معانی و مفاهیم معمول بوجود بیاورد. روابط بین کلمات و ترکیبات را بهم ریخته و طرزی نو ایجاد می‌‌کند. این نوآوری در خمسه امیرخسرو همیشگی نیست و بطور قطع نمی‌‌توان او را شاعری صاحب سبک دانست اما در بسیاری از موارد، از سایه تسلط نظامی خارج شده‌‌است و به ترکیبات و خلاقیت‌‌های ادبی دسترسی پیدا کرده‌‌است. ما به کمک سبک شناسی و خاصه بخش بلاغی آن، به بررسی خمسه و غزلیات امیرخسرو می‌‌پردازیم و ضمن توصیف صور خیال در این اشعار، به تحلیل نوآوری ها و مضامین تازه هنری در آن می‌‌پردازیم.
پژوهشگران	غلامرضا پیروز (استاد مشاور)، احمد غنی پور ملکشاه (استاد مشاور)، حسین حسن پورآلاشتی (استاد راهنما)، حبیب روحی کیکانلو (دانشجو)