مشخصات پژوهش

عنوان	شاهنامه نمود حذف، غیاب یا حضور دیگری
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	شاهنامه، باختین، حماسه، دیگری، منطق گفتگویی.
چکیده	مفهوم «دیگری» به وسیلۀ میخائیل باختین به حوزۀ ادبیات و نظریه های ادبی وارد شد. باختین در میان انواع ادبی، تنها نوع ادبی رمان آن هم رمان های داستایفسکی را واجد شرایط گفت وگویی و حضور «دیگری» می-پنداشت. بر همین اساس، باختین ژانر حماسی و تراژیک را همچون رمان های تولستوی فاقد خصلت مکالمه ای می داند. او معتقد است بنیاد آثار حماسی بر پایۀ حذف و طرد دیگری استوارست. در مقالۀ حاضر کوشیدیم با رویکردی سلبی و ساختارشکنانه به رای باختین درباب آثار حماسی، نمودهای «دیگری» در شاهنامه را نشان دهیم. این نمودها را در ساحت های متفاوتی می توان بررسی کرد که عبارت اند از: 1) آفرینش شاهنامه به مثابۀ نمود صدایی دیگر در برابر صدای حاکم؛ 2) شاهنامه تلاقی ژانرهای مختلف در کنار هم؛ 3) نهاد پهلوانی در برابر نهاد شاهی؛ 4) ازدواج با بیگانگان. همۀ این مؤلفه ها گواهی بر حضور دیگری و وجود چندصدایی و گفت وشنود در شاهنامه است.
پژوهشگران	فاطمه بصیری (نفر سوم)، رضا ستاری (نفر دوم)، فرزاد بالو (نفر اول)