مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تغییرات مورفومتری رودخانه با تأکید بر پیچان رودها. مطالعه موردی: رودخانۀ چهل چای - نرماب
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	تغییرات مورفومتری، رودخانه، پیچان رود، چهل چای - نرماب
چکیده	از مهمترین مباحث علم ژئومورفولوژی و مدیریت رودخانه، موضوع مورفولوژی کانال های رودخانه ای است که به کمک آن می توان به مجموعه اطلاعات مفیدی درباره شکل هندسی، فرم بستر، پروفیل طولی، مقاطع عرضی، تغییر شکل و مکان آبراهه ها در طول زمان دست یافت. اندازه این شاخص ها نشان دهنده عملکرد واقعی مجرای رودخانه هاست. در این تحقیق میزان تغییرات و جابهجایی پیچان رودهای رودخانۀ چهل چای -نرماب در دوره زمانی از سال 1345 تا سال 1392 با استفاده از عکس های هوایی و تصاویر گوگل ارث و به منظور تحلیل وضعیت کنونی و پیش بینی حرکت و جابهجایی پیچان رودهای این رودخانه در آینده مورد مطالعه قرار گرفت. برای دستیابی به این هدف، وضعیت پلان رودخانه و شاخص های مورفومتری نظیر طول کانال، تعداد در Auto Cad و GIS پیچان رود، ضریب سینوسی، زاویۀ مرکزی، شعاع انحنای پیچان رودها و عرض کانال در محیط نرم افزار چهار بازه جداگانه، اندازه گیری و با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج نشان داد که میانگین بیشتر پارامتر های مورفومتری رودخانه چهل چای -نرماب در طول دوره مورد بررسی تغییر یافته است، به طوری که پارامتر طول کانال این رودخانه 6200 متر، سینوزیته 1 درجه و میانگین عرض کانال آن 9 متر نسبت به سال 1345 کاهش / 0/3 ، تعداد پیچان رود 31 حلقه، میانگین زاویۀ مرکزی 4 یافته است. همچنین بررسی روند تغییرات در بازه های چهارگانه نشان داد که میزان تغییرات و روند آن در بازه های مختلف با یکدیگر متفاوت است. در بازه 1 تا بازه 3 مقادیر اغلب پارامترهای مورفومتری از سال 1345 تا سال 1392 کاهش یافته، درحالیکه در بازه 4 این مقادیر در این دوره افزایش داشته است. عوامل تاثیرگذار در این تغییرات شامل میزان دبی، شیب، بافت خاک و انواع کاربری اراضی در حاشیۀ رودخانه می باشند. با توجه به وجود بیشترین تعداد پیچان رودهای بیش ازحد توسعه یافته در بازه 4 و در مجاورت شهر گنبد کاووس، بیشترین مناطق خطر نیز در این بازه قرار گرفته است
پژوهشگران	قاسم لرستانی (نفر سوم)، ابراهیم تلنگ (نفر دوم)، عیسی جوکار سرهنگی (نفر اول)