|
عنوان
|
بررسی تطبیقی فلسفه تربیتی عطار نیشابوری و افلوطین
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
عطار؛ افلوطین؛ عرفان؛ معرفت شهودی؛ فلسفۀ تربیتی
|
|
چکیده
|
عطار، از بزرگان عرفان و تصوف اسلامی و افلوطین، از فیلسوفان عارف مسلک نو افلاطونی می باشند. در این مقاله به شیوۀ توصیفی- تحلیلی دیدگاه های فلسفی عطار و افلوطین در زمینۀ جهان شناسی و انسان شناسی و معرفت شناسی مطرح و دلالتهای تربیتی آن استنباط و استخراج می گردد، سپس شباهتها و تفاوتهای دو دیدگاه در زمینه های فوق مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در هر دو دیدگاه جهان، فرع و خداوند اصل می باشد و انسان باید برای رسیدن به این اصل تلاش کند. از نظر هر دو اندیشمند کمالات و فضیلت روحی در انسان موجب برتری و امتیاز او بر دیگر موجودات است، لذا تلاش عمدۀ آدمی باید در جهت کسب فضایل روحی باشد. در زمینۀ معرفت شناسی، عطار معرفت شهودی و علم حضوری را مقدم بر علوم دیگر می داند، در حالی که در دیدگاه افلوطین، معرفت عقلانی و استدلالی جایگاهی والا دارد، اگرچه او نیز در نهایت برای وصول و یگانگی با احد به راه شهودی و حضور قلب متوسل می شود. هدف تربیت در دو دیدگاه، رسیدن آدمی به قرب الهی و کمال نفس و متخلق شدن به اخلاق الهی است. مربی خودساخته و آراسته به فضائل اخلاقی باید متربی را در طی مراحل تربیت جهت رسیدن به هدف غایی تربیت، یاری رساند. اصل اعتدال به عنوان اصل مهم تربیتی مشترک و روش تزکیۀ نفس از روشهای مشابه تربیتی در دو دیدگاه به شمار می رود. تفاوت مهم دو دیدگاه، در وابستگی و عدم وابستگی به دین و شریعت است. از نظر عطار، متربی باید برای رسیدن به کمال نهایی با راهنمایی مربی و در جهت دین و شریعت مراحل سلوک را طی کند ولی در دیدگاه افلوطین این سلوک بدون وابستگی به دین و با هدایت فیلسوف می باشد.
|
|
پژوهشگران
|
سیده فاطمه صغری باقری (نفر چهارم)، مهدی نوروز (نفر سوم)، غلامرضا پیروز (نفر دوم)، حکیمه السادات شریف زاده خاوری (نفر اول)
|