مشخصات پژوهش

عنوان	تحلیل اثر انصاف و پیچیدگی مالیاتی بر شکاف فقر در مناطق شهری و روستایی استان های ایران
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	فقر پیچیدگی‌ مالیاتی انصاف مالیاتی داده‌های تابلویی پویا ایران
چکیده	هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر فقر در استان­های ایران و به طور خاص تمرکز بر تحلیل اثر پیچیدگی و انصاف مالیاتی است. برای این منظور نخست با استفاده از داده­های خام درآمد-هزینه خانوارها، شاخص شکاف فقر برای 31 استان کشور در دوره زمانی 1399-1390 محاسبه شد. سپس با به‌کارگیری روش داده‌های تابلویی پویا و تخمین­زن گشتاورهای تعمیم­‌یافته، الگوی پژوهش برای مناطق شهری و روستایی برآورد شد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص فقر بیانگر آن است که شکاف فقر در مناطق روستایی (با میانگین 62/38 درصد) بزرگ‌تر از مناطق شهری (با میانگین 50/24 درصد) است. نتایج حاصل از برآورد در مناطق شهری و روستایی تأییدی در عبارت "فقر، فقر می­آورد" است. انصاف مالیاتی در هر دو منطقه با اثری منفی بر شکاف فقر همراه بوده و اندازه اثر در مناطق روستایی بیش از سه برابر مناطق شهری است. افزایش پیچیدگی در نظام مالیات ستانی در مناطق شهری به ضرر فقرا و در مناطق روستایی به نفع فقرا است. تورم هر دو منطقه با اثری نامطلوب بر فقر همراه است و البته از حیث اثرگذاری، میزان اثرگذاری نامطلوب آن بر فقر در مناطق روستایی بیش از دوبرابر مناطق شهری است. افزایش شهرنشینی، فقر در مناطق شهری را تشدید نموده و افزایش روستانشینی، فقر روستایی را کاهش می­دهد. همچنین با حرکت به سمت فعالیت­های تولیدیِ کالا-محور و افزایش سهم و وزن آن نسبت به فعالیت­های تولیدیِ خدمات-محور، فقر در مناطق شهری و روستایی کاهش می­یابد و اندازه اثرگذاری مطلوب این عامل بر فقر در مناطق روستایی تقریباً سه برابر مناطق شهری است. بر این مبنا پیشنهاد می­شود که سیاست­های اقتصادی فقرزدا با تمرکز بیشتر بر خانوارهای روستایی نسبت به خانوارهای شهری قرار صورت پذیرد و سیاست­های حمایتی و ایجاد فرصت­های شغلی درآمدزا برای اقشار فقیر شهری و روستایی اتخاذ شود. همچنین در استان­هایی که از شاخص شکاف فقر بالاتری برخوردارند؛ کاهش فقر به طور هدفمندتری مطمح­نظر واقع شود.
پژوهشگران	ویرا شیرسوار (نفر سوم)، احمد جعفری صمیمی (نفر دوم)، شهریار زروکی (نفر اول)