مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی و هویت محله‌ای بر کیفیت زندگی محلات شهری در رفسنجان
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	سرمایه اجتماعی، هویت محله‌ای، کیفیت زندگی، رفسنجان، محلات شهری
چکیده	شهرها از گذشته تاکنون با تقسیماتی که به عنوان تقسیمات محله‌ای از آن نام برده می‌شود، سعی کرده‌اند تا هویتی ویژه، خاص و همینطور متفاوت برای محلات و ساکنان محله تعریف کنند. این هویت‌ها جملگی از خصوصیات افرادی که در آن محله زندگی می‌کنند ناشی می‌شود. پس می‌توان هویت‌های محله‌ای را عنصری مهم و دارای ارزش سیاست‌گذارانه درنظر گرفت که رابطه‌ای بسیار نزدیک با کیفیت‌زندگی ساکنانش دارد. پویایی و حیات اجتماعی محله‌های شهری در گرو معاشرت، ایجاد فضای صمیمیت، روابط چهره به چهره، همبستگی، حمایت‌های اجتماعی و مواردی از این دست می‌باشد که این مهم در صورتی تحقق می‌یابد که فرد نسبت به محیط زندگی خود و محله‌ای که در آن زندگی می‌کند تعلق خاطر داشته و احساس هویت‌یابی از آن منطقه را دریافت کند. زمانی که افراد که این احساس را داشته باشند، با گسترش و تقویت آن منجر به افزایش سرمایه اجتماعی در محیط پیرامون خود می‌شوند. افزایش سرمایه اجتماعی در دراز مدت اثرات مهمی بر ذهنیت ساکنین محله، اعتماد متقابل، همبستگی، مشارکت در امور محله و... می‌گذارد و زمانی که این مهم محقق شود، به تبع آن کیفیت زندگی در آن محله رو به رشد خواهد بود و هم در بعد ذهنی و هم عینی باعث تقویت کیفیت زندگی در بین اهالی آن محله خواهیم بود. در همین راستا در پژوهش حاضر تلاش شد تا با رویکردی جامعه‌شناختی و با ترکیب روش‌های کتابخانه‌ای و پیمایش، به سنجش میزان سرمایه اجتماعی و هویت محله‌ای و سپس سنجش سطح کیفیت زندگی در بین ساکنین محله‌های شهر رفسنجان پرداخته شود و در نهایت بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی و هویت محله‌ای بر روی کیفیت زندگی آنان را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم . در این پژوهش تمامی ساکنین 18 سال به بالا جزو جمعیت آماری قرار گرفتند و از بین آن‌ها طبق فرمول کوکران تعداد 383 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامۀ محقق‌ساخته بوده و توصیف و تحیل داده‌ها توسط نرم‌افزار Spss انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که حدود 25 درصد از افراد پاسخگو، سرمایه اجتماعی در حد متوسط را دارا می‌باشند. 3/36 درصد سرمایه اجتماعی پایین و 6/37 درصد نیز در حد بالا می‌باشند. سطح هویت‌محله‌ای در بین افراد پاسخگو بدین صورت می‌باشد که 7/35 درصد در حد پایین، 9/21 درصد در حد متوسط و حدود 40 درصد در حد بالا ارزیابی شده‌اند. کیفیت‌زندگی حدود 40 درصد از افراد پاسخگو در حد پایین، 1/23 درصد در حد متوسط و حدود 33 درصد از افراد در حد بالا می‌باشد. طبق نتایج حاصل از یافته‌های تحلیلی پژوهش، متغیرهای مستقل و وابستۀ تحقیق به میزان حدود 75 درصد با یکدیگر همبستگی دارند. ضریب تعیین برابر با 572/0 می‌باشد و این بدان معناست که حدود 57 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل تبیین و پیش‌بینی می‌شود. در بین تمام مؤلفه‌های متغیرهای مستقل تحقیق، اعتماد، کیفیت محیطی، تعلق محله‌ای، همبستگی اجتماعی، امنیت محله، شناخته‌شدن و تعاملات اجتماعی معنادار می‌باشند و همچنین کیفیت محیطی (464/0Beta=) بیش‌ترین میزان پیش‌بینی را در بین متغیرهای مستقل دارد و به عبارتی می‌توان اشاره نمود که افرادی سطح کیفیت‌زندگی بالاتری دارند که از کیفیت محیطی بهتری برخوردار باشند.
پژوهشگران	صدیقه لطفی (استاد مشاور)، محمود شارع پور (استاد راهنما)، محمد علی امیرپورسعید (دانشجو)