|
عنوان
|
بررسی مجموعه آثار مربوط به دوران اسلامی در حوزه گیردی سیستان
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
سیستان، گیردی، شهر ترقون، منابع تاریخی، بررسی باستان‌شناختی، مقایسه گونه شناختی
|
|
چکیده
|
سیستان به‌عنوان شرقی‌ترین منطقه ایران‌زمین، در طول تاریخ پیوسته نقشی کلیدی داشته است. این منطقه درگذشته به علت آب فراوان و شرایط زیستی مناسب، چهره‌ای متفاوت با امروز داشته و در طول هزاران سال به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز استقراری در جنوب غرب آسیا شناخته می‌شده است. در دوران اسلامی نیز این مکان اهمیت دوچندان یافت که علاوه بر شواهد موجود در منابع تاریخی، کثرت و عظمت آثار و ابنیه باقی‌مانده از این دوران خود گواه بر این مدعاست. یکی از این آثار شامل مجموعه‌ای از بناهای کوچک و بزرگ در جنوب دشت جنوبی سیستان و شاخه‌ی جنوبی رود بیابان است که به مجموعه گیردی شهرت یافته است. این مجموعه برای اولین‌بار در طرح بررسی باستان‌شناختی پهن‌دشت سیستان در سال ۱۳۸۷ شناسایی و معرفی گردید لیکن تا زمان حاضر هیچ مطالعه تخصصی و مستقلی بر روی آن صورت نگرفت. در این راستا نگارنده با استفاده از داده‌های به‌دست‌آمده از این منطقه در مطالعات گذشته و همچنین انجام بازدید و بررسی باستان-شناختی تکمیلی، ضمن توصیف و مطالعه جامعه آثار این منطقه، با استفاده از منابع تاریخی و با تکیه به رهیافت تاریخی، به تحلیل آثار این مجموعه پرداخت. در این مجموعه در حدود ۵۸ بنای مختلف شناسایی شد که مهم‌ترین آنها قلعه مدور گیردی است. علاوه‌برآن در این مجموعه انواع آرامگاه، عمارات، منازل مسکونی، آسباد، مکان‌های صنعتی، گورستان و ... وجود دارد. نتایج بیانگر آن است که مجموعه گیردی متعلق به قرون ۶ تا ۱۱ هجری می‌شود. باتوجه‌به شواهد موجود در منابع تاریخی و نتایج مطالعات باستان‌شناسی، این آثار بقایای شهر تاریخی ترقون مربوط به اواخر قرون میانه و اوایل قرون متأخر اسلامی است که در اواخر قرن ۹ و اوایل قرن ۱۰ هجری مرکز اصلی استقرار ملوک سیستان (ملک محمود) محسوب می‌شده است.
|
|
پژوهشگران
|
رضا مهرآفرین (استاد مشاور)، جواد اعلایی مقدم (استاد راهنما)، سید رسول موسوی حاجی (استاد راهنما)، راضیه ابراهیمی (دانشجو)
|