مشخصات پژوهش

عنوان	رویکردی جامعه شناختی درباره نقش کیفیت منظر خیابان در اخلاقیات شهری: تحلیل عدالت فضایی در شهر تهران
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	کیفیت منظر خیابان، اخلاقیات شهری، عدالت فضایی، شهر تهران.
چکیده	رشد شتابان شهرنشینی در تهران که از آن بهعنوان حباب شهرنشینی یاد میشود در سه دهه گذشته با توان تجهیز فضـاهای شهری و گسترش زیرساختها متناسب نبوده که مسائل و مشکلاتی را ایجاد نموده که از منظـر توجـه بـه مسـائل اخلاقـی قابلتوجه و نیازمند پژوهش است. فضا را باید مکانیسم مهمی فرض نمود کـه مـی توانـد زمینـه ظهـور و بـروز بـ یعـدالت یهـا ی اجتمـاعی را موجـب شـده و شیوههای نامناسب سازماندهی آن نیز (بیتوجه به ابعـاد منظـر شـهری ) مـی توانـد پیامـدهای نامناسـب و نـامطلوبی بـرای زندگی شهری داشته باشد که خود بحث و موضوعی مهم در حوزه مباحثات اخلاقیات شهری اسـت . همچنـین ازآنجاکـه خیابان بهعنوان کاملترین نمونه و نماد یک فضای شهری محسوب میشود لذا میتوان مدعی شد که خیابان اصـلی تـرین موقعیت درک واقعی یک شهر نیز است. در این راسـتا محقـق ایـن پـژوهش تقـلا و تـلاش دارد تـا حلقـه اتصـال نظـرات اندیشمندانی چون جین جیکوبز، یان گل، دیوید هاروی و ادوارد سوجا باشد و ازاینجهت در صدد بسط نظری و ارتبـاط مفاهیم کلیدی این نظریهپردازان در بستر شهر ایرانی را به جستجو بنشیند. روش انجام طرح پژوهش حاضر، ترکیبی، از نوع اکتشافی متوالی آن است. این طرح برای شـناخت پدیـده، بـا داده هـای کیفی شروع میشود و سپس در مرحله ثانویه بهصورت کمی مورد سنجش قرار میگیـرد . در مرحلـه اول (روش کیفـی ) از تحلیل مشاهدهای و برای تحلیل دادههای آن از تحلیل تماتیک استفادهشـده اسـت . در بخـش تحلیـل مشـاهده ای، پـنج خیابان اصلی شهر تهران با استفاده از نمونهگیری هدفمند و با حداکثر تنوع انتخابشدهانـد و در بخـش دوم آن از تحلیـل محتوا استفادهشده که تمرکز محقق معطوف به خبرگزاریها و یا سایتهای خبری معتبری بوده که رخـدادهای مـوردنظر (درگیری و نزاع یا مشاجرههای خیابانی در شهر تهران) توسط مردم و یا خبرنگاران در آنهـا گـزارش شـده اسـت . روش نمونهگیری به شیوه تمام شماری نمونههای در دسترس بوده است. مرحله دوم پـژوهش (روش کمـی ) بـه روش پیمایشـی انجامشده است که با استفاده از نمونهگیری طبقهای متناسب با حجم و تصادفی ساده تعداد (302 نفـر ) بـه عنـوان جمعیـت نمونه انتخابشدهانـد . جامعـه آمـاری ، کلیـه شـهروندان شـهر تهـران بـا ضـابطه سـنی 15 سـال و بـالاتر مـی باشـند . بـرای تجزیهوتحلیل اطلاعات جمعآوریشده از نرمافزارهای 23SPSS ، 3PLS و10.8ArcGIS استفادهشده است. شهر تهران ترکیبی از محلهها،خیابانهای قدیمی و شهرکهای جدید است که آنها را کنار هـم مـی بینـیم . اقشـار مختلـف اجتماعی و اقتصادی، فقیر و غنی در جوار هم زندگی مـی نماینـد و ت وجـه بـه ایـن فضـا (از حیـث فضـای پـارک خـودرو پیادهروهای شهری، تصادفات ترافیکی و ایستگاههای حملونقـل عمـومی ) مـ یتوانـد بـه برجسـته نمـودن روابـط فضـایی (چالشهای موضوعی افراد مستقر در یک مکان) کمک نماید؛ و ایـن مهـم موضـوعی اسـت کـه نتـایج پـژوهش حاضـر دلالت مبرهن بـر آن دارد . بـدان معنـا کـه از منظـر کیفـی، خیابـان هـا ی منـاطق جنـوب شـهر تهـران بـه مراتـب وضـعیت نامساعدتری دارند و از طرفی وضعیت اخلاقیات شهری نیز در این مناطق به مراتب نامطلوبتر از سایر مناطق شـهر تهـران است. بر اساس یافتههای پژوهش حاضر، شهرتهران را میتوان شهر بیاخلاقیها در نظر گرفت که ایـن مشـکل معلـول و متوجه ساختارهای نهفته در خود شهر است؛ که بهطور طبیعی ساختارهایی که به تعبیر جامعه شناختی یـک شـهروند را بـه خ غیر شهروند بدل مینماید؛ همین ساختار نامطلوب، نابرابریهای فضایی در زمینه اخلاقی بین مناطق مختلف تهران تشـدید میکند که این موضوع در مناطق جنوب تهران (به ویژه مناطق 15 و 17) نمود بیشتری دارد.
پژوهشگران	حجت صفار حیدری (استاد مشاور)، ایرج اسدی (استاد مشاور)، محمود شارع پور (استاد راهنما)، مریم شعبانی (دانشجو)