|
عنوان
|
گورستان اشکانی ولم، شیوه تدفین دخمه ای در حاشیه جنوبی دریای مازندران
|
|
نوع پژوهش
|
کرسی نظریه‌پردازی
|
|
کلیدواژه‌ها
|
گوردخمه های اشکانی؛ شیوه تدفین دخمه ای؛ بهشهر مازندران؛ حاشیه جنوبی دریای خزر.
|
|
چکیده
|
استان مازندران و به ویژه نواحی شرقی آن که احتمالاً جزء هیرکانیه از مراکز شاهنشاهی اشکانی محسوب می شده و نیز به دلیل نزدیکی به قومس، یکی از پایتخت های کهن اشکانیان دارای اهمیت ویژه ای است. با این حال این دوره تاریخی در این منطقه کمتر مورد توجه قرار گرفته و مغفول مانده است. در شرق مازندران در طی کاوش های باستان شناسی آثاری از دوران اشکانی در منطقه دامیر ساری و امیرکلای سوادکوه شامل چندین گورخمره تدفینی و در وستمین در 9 کیلومتری جنوب شرق کیاسر، دو گورستان (غربی و شرقی) و یک محوطه استقراری شناسایی شده است. تدفین خمره ای از دوران نوسنگی به بعد در مناطق مختلف به عنوان شیوه ای رایج برای دفن کودکان و پس از آن برای تمامی افراد به کار رفته است. در دوران اشکانی نیز در مناطقی مختلقی همچون صالح داود، نخل ابراهیمی، کنگاور، تاق بستان، بیستون، منطقه مریوان، سردشت، گرمی، لیار سنگ بن، قلعه کوتی 1 و کلورز تدفین خمره ای گزارش شده است. در ولیران در شهرستان دماوند یک نمونه از تدفین های به دست آمده دارای پوشش خمره ای بوده است. اگرچه این شیوه تدفینی در برخی مناطق با ویژگی های منحصر به فردی از دیگر نمونه های رایج متمایز می شود، با این حال ساختار و ویژگی کلی آن در طول زمان تغییر چندانی نکرده است. چشمگیرترین یافته های چندین سالِ اخیر در شرق مازندران متعلق به محوطه وستمین است که کاوش ها در آن همچنان تداوم دارد و در گورستان غربی تدفین هایی به شکل دخمه ای با گورنهاده های متنوع و پُرشمار به دست آمده است. تدفین های دخمه ای پیش از این در استان گیلان در منطقه دیلمانِ شهرستان سیاهکل در محوطه های نوروز محله، حسنی محله و خرم-رود، در محوطه های متعددی در شرق و غرب سفیدرود در شهرستان رودبار همچون شمام، شاه پیر، جوبن، کلورز و لمه زمین، در شهرستان املش در محوطه لیار سنگ بن شناسایی شده است. این تدفین ها شامل یک دالان و یا گودالی است که به یک فضای تدفینی حفر شده در خاک رسی و یا آهکی منتهی می شده است. فضای میان دالان و اتاق تدفین نیز با سنگ و در برخی دخمه ها احتمالاً با درِ چوبی مسدود می شده است. در ولیران در شهرستان دماوند نیز دخمه ای با اتاق تدفین مشابه دیده می شود اما اشاره ای به دالان منتهی به این نشده است. در آبان ماه سال 1399 در خلال احداث راه ارتباطی میان دو روستای رودبار و ولم در شهرستان بهشهر، گورستان
|
|
پژوهشگران
|
یعقوب محمدی فر (نفر اول)، رضا مهرآفرین (نفر اول)، محمد قمری فتیده (ناظر)، رحمت عباس نژاد سرستی (نفر اول)
|