|
عنوان
|
باستان شناسی معادن و ذوب فلز در بخش دیهوک شهرستان طبس، حاشیه کویر لوت
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله ارائه شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
شهرستان طبس، دیهوک، نایبند، معدنکاوی، کوره ذوب فلز
|
|
چکیده
|
شهرستان طبس در استان خراسان جنوبی از جمله مناطقی است که از منظر مطالعات معدنکاوی و فلزگری دارای قابلیتهای بالایی است و در قیاس با دیگر مناطق ایران منطقهای ناشناخته است. در این میان بخش دیهوک طبس به جهت انبوه محوطههای ذوب و سربارههای انباشته از یکجهت و وجود حفرههای مواد معدنی بهمنظور استخراج کانی فلز مورد استحصال شاهدی بر فعالیت گسترده معدن کاری و استحصال فلز در این منطقه است که نقش مهمی در اقتصاد و پایداری زیستبوم منطقه در کنار سایر فعالیتهای اقتصادی داشته است. با اینوجود حجم و کیفیت مطالعاتی که تاکنون در مورد مطالعات معدنکاوی و فلزکاری در این شهرستان صورت گرفته درخور استعدادهای فرهنگی- تاریخی این پهنه فرهنگی نبوده است و آنگونه که شایسته است معرفی نشدهاند. طی بررسیهای باستانشناسی ; انجام شده توسط کارشناسان اداره میراث فرهنگی خراسان جنوبی در بخش دیهوک شهرستان طبس یک معدن و هفت محوطه سرباره مورد شناسایی و بررسی قرارگرفته است که بیانگر نقش و اهمیت معدنکاوی و فلزکاری در حیات اجتماعی و اقتصادی منطقه فرهنگی دیهوک است. این پژوهش سعی دارد به استناد نتایج بررسی روشمند میدانی باستانشناسی، متون و منابع نوشتاری در بخش دیهوک، شواهد مرتبط با صنعت فلزکاری، فنّاوری ذوب و نوع کانسار استحصالشده را باز شناساند تا امکان درک بهتر فرایند و چرخه فلزکاری شامل سه مرحله معدنکاوی، استخراج و ذوب فلزات فراهم آید. با بررسی های انچام شده ،گونهشناسی و مقایسه تطبیقی سربارههای مکشوفه با مراکز فلزی شناختهشده همجوار به نظر میرسد ترکیب سربارهها شامل عناصر اصلی آهن، سرب و مس باشد مطالعات و بررسیهای میدانی باستانشناسی انجامگرفته در معادن و محوطههای ذوب فلز شناساییشده نشان میدهد، فلزگران این منطقه از روشهای روباز و زیرزمینی برای استخراج کانی استفاده کردند و پس از انتقال قطعات کانی به کارگاهها و کورههای ذوب به روش تشویه (برشته کردن) برای ذوب فلزات بهره بردند. مواد فرهنگی به دست آمده از اطراف تنها کوره شناسایی شده نشان از این است که این معدن قرون (سلجوقی تا تیموری)را در بر میگیرد
|
|
پژوهشگران
|
پرستو نعیمی طرئی (نفر چهارم)، حسن هاشمی زرج آباد (نفر سوم)، عابد تقوی (نفر دوم)، ذبیح الله مسعودی (نفر اول)
|