1403/09/03
مرتضی محسنی

مرتضی محسنی

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی:
تلفن: 01135303110

مشخصات پژوهش

عنوان
مثبت اندیشی در ادب فارسی از آغاز تا قرن 7 هجری
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
روان شناسی مثبت نگر، سلیگمن، مثبت اندیشی، فضیلت، شعر و نثر فارسی.
سال 1400
پژوهشگران مجید گل محمدی(دانشجو)، احمد غنی پور ملکشاه(استاد مشاور)، قدسیه رضوانیان(استاد مشاور)، مرتضی محسنی(استاد راهنما)

چکیده

روان شناسی مثبت رویکردی نوین در علم روان شناسی و مدّعی ارائه ی پارادایمی جدید است که به شناسایی و تبیین فضایل و نیرومندی های مثبت انسان در شش گروه: خرد و دانایی، شجاعت، انسانیت، عدالت طلبی، اعتدال و تعالی به همراه بیست و چهار قابلیت و نیروی منش، با عنوان فضیلت های همه جا حاضر می پردازد. توجه و تأکید بر فضایل و توانمندی ها، به جای پرداختن به ضعف و کاستی ها و تأکید بر جنبه های مثبت وجود انسان مانند شادی، خوش بینی و امید و کنارگذاشتن جنبه-های منفی افکار، بنیان و اساس روان شناسی مثبت را تشکیل می دهد. مثبت اندیشی یکی از امیدوارانه ترین دیدگاه های روان-شناسی به معنای توجه داشتن به امور مثبت زندگی و نپرداختن به جنبه های منفی و پذیرفتن افکار واقعی و مثبت تر به جای آن ها است. در این رساله متن های منظوم و منثور: اشعار رودکی، شاهنامه ی فردوسی، قصاید ناصرخسرو، رباعیات خیام، قابوس نامه ی عنصرالمعالی، غزلیات شمس، غزلیات و گلستان سعدی بر اساس آرای مارتین سلیگمن بررسی و تحلیل شده است. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که شاعران و نویسندگان در جامعه ی سنتی ایران به عنوان مصلحان اجتماعی، با تبیین و تشریح فضایل و توانمندی های انسان، بر مثبت اندیشی و خوش بینی تأکید کرده اند. میراث ادبی و فرهنگی که بازمانده ی خلّاقیت و فضایل شاعران و نویسندگان ایرانی است مشحون از آیین ها، اندیشه ها و آموزه های مثبت اخلاقی و انسان ساز است. این آثار ادبی نه تنها با مفاهیم موجود در روان شناسی مثبت مطابقت و همسویی دارد؛ بلکه به سبب دربرداشتن بینش و نگرش مثبت و بیانی نغز، ابعاد و جزئیات دقیق و ظریفِ اصول مثبت نگری و هیجانات و فضایل انسانی در آن ها پرداخته شده است، و آن چه امروزه در نظریه های روان شناسی مثبت نگر غرب درباره ی شادکامی، امید، خوش بینی، رضایتمندی، نوع دوستی، سعادت و عشق دیده می شود پدیده هایی نویافته نیستند که در آثار ادبی فارسی نوظهور باشد. دستاورد پژوهش نشان می دهد از میان فضایل شش گانه در روان شناسی مثبت، نیروهای فضیلت خرد و دانایی، انسانیت، اعتدال و میانه روی، تعالی و معنویت، جرأت و عدالت، به ترتیب از فراوانی بیشتری در آثار منتخب برخوردار است؛ در مقایسه ای که میان شاعران و نویسندگان تحقیق صورت گرفت مشخص شد که در اشعار رودکی و گلستان سعدی بیشتر بر مؤلفه ی قضاوت و فراخ اندیشی؛ در شاهنامه ی