توسعه ورزش فرآیند پیچیده ای است که از عوامل متعددی تاثیر قرار می پذیرد. این عوامل در جوامع مختلف با هم متفاوت است. لذا توسعه ورزش در هر منطقه ای، نیازمند شناخت این عوامل و روابط موجود میان آن ها می باشد. مناطق آزاد تجاری صنعتی ایران فاقد مدلی جامع برای توسعه ورزش بود، لذا هدف این پژوهش طراحی مدل توسعه ورزش در این مناطق آزاد بود. روش تحقیق از نوع آمیخته اکتشافی بود که در دو مرحله انجام پذیرفت. در مرحله اول تحقیق، بر اساس نظریه داده بنیاد انجام پذیرفت و از نمونه گیری هدفمند و به روش گلوله برفی استفاده شد که با 22 نفر از خبرگان ورزش مناطق آزاد مصاحبه انجام شد. فرآیند کدگذاری دادها، منجر به شناسایی 585 کد باز شد که در 18 مقوله و 6 قضیه( عوامل علی، پدیده محوری، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، راهبردها و پیامدها) قرار داده شدند. در مرحله دوم تحقیق، از طریق مدلسازی معادلات ساختاری، روابط بین سطوح مدل مطرح شده در بخش کیفی مطالعه مورد آزمون قرار گرفت. برای این منظور و براساس تجزیه و تحلیل داده ها در بخش اول تحقیق، پرسشنامه ای محقق ساخته با 78 سئوال طراحی و 350 پرسشنامه در مناطق آزاد ایران توزیع و تعداد 275 پرسشنامه برگشت داده شد جهت تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی برازش مدل در مرحله دوم تحقیق، از تحلیل مسیر با روش حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم افزار Smart PLS انجام شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها سه بخش مدل اندازه گیری، مدل ساختاری و مدل کلی با استفاده از روش PLS ، مناسب بودن مدل را تائید کرد و نتایج نشان داد در زمینه ی شرایط علی به ترتیب هر سه مؤلفه ی بین فردی (824/0) ساختاری (743/0) و فردی (718/0) ، در زمینه ی پدیده محوری هر دو مولفه (توسعه سخت افزاری (791/0) و توسعه نرم افزاری (838/0)، در زمینه ی عوامل زمینه ای هر دو مولفه ی (تکنولوژی و بین المللی (894/0) و سیاسی و قانونی (791/0)، در زمینه ی عوامل مداخله گر هر سه مولفه (اقتصادی (904/0)، اجتماعی (74/0) و زیست محیطی-فرهنگی (609/0)، در زمینه ی راهبردها به ترتیب مؤلفه های توسعه فرهنگی و اجتماعی (844/0)، توسعه مدیریتی (829/0)، توسعه علمی و حقوقی (813/0) توسعه فضا و تجهیزات (778/0) و توسعه منابع مالی (718/0)و در زمینه ی پیامدها هر سه مولفه اقتصادی و سیاسی (874/0)، فرهنگی و اجتماعی (855/0) و زیست محیطی (212/0) دارای نقش معن