زمینه و هدف: یکی از مهمترین رهیافت های باختین، طنز کارناوالی است. در کارناوال تمام مؤلفه های فرهنگ عامیانه نمود می یابد و کاملترین شکل فرهنگ مردمی است. آثار ادبی با تأثیرپذیری از واقعیات زنددی در تعامل زبانی با پیرامون خود قرار می گیرند. رمان برجسته ترین نوع ادبی است که بیشترین شباهت را با زندگی واقعی دارد. طنز کارناوالی رویکردی است که می تواند مولّد زمینه های پژوهشی مهم و تازهای برای ارزیابی مجدد رمان باشد. حضور عناصر زبانی و ادبی طنز کارناوالی در رمان های منتخب دهه چهل و پنجاه، به یک اندازه نیست؛ اما آنچه مهم است، روح طنز کارناوالی است که بر عناصر دیگر رمان هم تأثیردذار است. در این راستا تحلیل وجوه همسوی زبانی و ادبی طنز کارناوالی با رمان های منتخب هدف این مقاله به شمار می رود. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سؤال است که مهمترین مؤلفه های زبانی، ادبی طنز کارناوالی در رمانهای منتخب دهج چهل و پنجاه کدامند؟