بسیاری از شاعران ایرانی از دیرباز در دربار صاحبان قدرت سیاسی حضور مقطعی یا دائمی داشتهاند؛ اما بودهاند شاعران آزادهای که هیچگاه گرد قدرت نگشتهاند و یا پس از مدتی به دلایل گوناگون ترْکِ سلطانی را ترککردهاند. حضور یا پشتپازدن به قدرت، در شکلدادن تصاویر شعری شاعران تأثیر گذار بوده است. در این مقاله تأثیر دربار بر تشبیهات اشعار سیف فَرْغانی به عنوان شاعری که از دربار و امتیازهای حکومتی بریده بررسی میشود. برای رسیدن به هدف پژوهش، عناصر درباری، به یازده بخش تقسیم شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در میان یازده بخش عناصر درباری، حوزۀ نقد رایج و پدیدههای گرانقیمت و نفیس بیشترین بسامد و حوزۀ پارچههای قیمتی کمترین بسامد را به خود اختصاص دادهاست. سیف از این عناصر درباری نه در مدح امیران و سلاطین زمان بلکه در برخی از موارد به مذمّت و نکوهش آنها نیز پرداخته است. او عمدتاً از این تشبیهات درباری در فخر و مباهات خویش، مدح و توصیف معشوق و بیان اندیشههای دینی و اجتماعی بهره برده است. این رویکرد ناظر بر این است که هرچند ممکن است شاعران علیه اهداف و آمال حکومتی بشورند، تحت تأثیر سنتهای ادبی و روح حاکم بر زمانه هستند.
