|
عنوان
|
تحلیل مفهومی «قرب» حقیقی و مجازی در قرآن کریم با تأکید بر دیدگاه مفسران
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
قرآن کریم، قرب، تحلیل مفهومی، مجاز، حقیقت، مفسران، مابعدالطبیعه سازی.
|
|
چکیده
|
تقرب انسان به پروردگار، به عنوان قرار نهایی و نقطه کمالی او محسوب گشته و دغدغه بندگان باورمند است. اگر چه به تصریح قرآن، برخی در انتخاب اله و شیوه تحقق قرب به او دچار خطا گشته اند، اما اصالت مسئله قرب، همواره برقرار بوده است. مقوله قرب و تبیین رابطه میان انسان و خداوند، در دو عنوان مختلف در قرآن مطرح گشته و لوازم و کیفیتی بر آن ها مترتب است. آنچه مدنظر پژوهش حاضر می باشد، بررسی حقیقت یا مجاز بودن قرب، در آرای مفسران قرآنی و به روش توصیفی- تحلیلی است. قرب با معانی مادی و اعتباری در قرآن کاربرد یافته و برخی مفسران جهت پرهیز از سقوط در وادیِ اعتقاد به جسمانیت خداوند و فیزیکی دانستن معنای رابطه قرب میان انسان و پروردگار، آن را تنها استعاره ای از علم و احاطت پروردگار فرض نموده و برای آن حقیقت مستقلی قائل نگشته اند. در حالی که دسته قلیل دوم، با نگاه حقیقت انگارانه، مساله قرب را تبیین نموده اند. از مبانی حقیقت انگاران در اثبات دیدگاه خود، ماوراءالطبیعه سازی مفاهیم با کاربردهای مادی در قرآن است که در مورد قرب نیز به وقوع پیوسته است. آنان معتقدند در تفصیل فاصله بین دو پدیده که یک طرف یا دو طرف آن زمان مند و مکان مند نباشد، کاربرد معنای مادی و فیزیکی قرب به عنوان پوسته مفهوم و اصل رابطه همبستگی میان انسان و خداوند، به عنوان هسته آن می باشد. هرگاه در قرآن، معنای موسعی از استعاره یا مجاز درنظر گرفته شود که در مقابلِ حقیقت گویی باشد، می توان گفت که قرآن مفهوم سازی تازه ای از این واژگان ارائه داده است. بنابراین، حقیقت انگاری مفهوم قرب، هیچ تقابلی با اصل تنزیه خداوند نداشته و می توان برای آن وجودی مستقل قائل گردید.
|
|
پژوهشگران
|
فاطمه قربانی (نفر اول)، احدفرامرز قراملکی (نفر سوم)، زینب السادات حسینی (نفر دوم)
|