مشخصات پژوهش

عنوان	بررسی تطبیقی نقوش نمادین دوران پیش از تاریخ، تاریخی و هنرهای بومی مازندران
نوع پژوهش	طرح پژوهشی خاتمه یافته
کلیدواژه‌ها	نقش مایه ، مازندران، هنرهای دستی، نماد، دوران تاریخی.
چکیده	مازندران یکی از سرزمین های شمالی ایران، که از نظر جغرافیایی در میان کوه و دریا محصور شده است؛ از دیرباز مهد تمدن های اقوام گوناگون بوده است. به گواهی شواهد به دست آمده از غارها، تپه های باستانی و بافت های تاریخی انواع صنایع دستی و هنرهای سنتی نظیر هنرهای سفال گری، فلزکاری، هنرهای چوبی، میل بافی، قالی بافی و ... در سرتاسر مازندران رواج داشته است. البته برخی از این هنرها منسوخ و یا در حال فراموشی می باشند. هنرهای دستی سوای از کاربرد روزمره دارای بار فرهنگی نیز می باشند که بخشی از آن ها در نقش مایه ها و تزیینات آن ها جلوه یافته است. این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی نقش مایه ها و صور تزیینی به کار گرفته شده بر روی هنرهای پرسابقه و بومی منطقه که از دوران پیشاتاریخی تا به امروز باقی مانده است، تحقق یافته است. در حقیقت بازه زمانی جهت تطبیق در این پژوهش به چهار دوره تقسیم می شود: دوران پیش از تاریخ، دوران تاریخی قبل اسلام و پس از آن، و نیز دوران معاصر. جهت دستیابی به اهداف پژوهش شناخت و طبقه بندی نقش مایه ها، بررسی روند تحول و تطور آن ها، درک مفاهیم و باورهای عامیانه مرتبط با آن ها در فرهنگ مازندران ضروری بوده است. بر طبق تحقیقات به عمل آمده نقش مایه ها به گروه های هندسی، گیاهی، حیوانی، انسانی و اشیاء تفکیک می شوند. نقوش پیش از تاریخ بیشتر شامل نقش های هندسی، گیاهی و حیوانی است. نقوش پیش از اسلام در گروه های نقوش هندسی، گیاهی، حیوانی، انسانی و اشیاء تقسیم می شود. نقوش دوران اسلامی در گروه های نقش مایه های هندسی، گیاهی و حیوانی جای می گیرد. نقش مایه های دوران معاصر نیز شامل همه انواع این پنج دسته می گردد. از عوامل موثر بر شکل گیری این نقش مایه ها محیط طبیعی، جغرافیایی، دین و فرهنگ بومی می توان نام برد که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر روی آن ها تاثیر گذار بوده اند. مهاجرت و مبادلات اقتصادی و فرهنگی با اقوام همسایه نیز سبب تبادل افکار و وام گیری نقوش گشته است.
پژوهشگران	معینه السادات حجازی (همکار)، رحمت عباس نژاد سرستی (مجری)