|
عنوان
|
بررسی نقادانه همسان انگاری ایزدان/ایزد بانوان ایرانی با خدایان/خدابانوان یونانی. مطالعه موردی: ونند، اشی و نیکه
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
خدا بانو نیکه، ایزد بانو اشی، ایزد ونند، اشکانی
|
|
چکیده
|
یکی از نقش های ایزدبانوان که در آثار دوره ی اشکانی و ساسانی به فراوانی بکار رفته؛ نیکه، ایزدبانوی یونانی است. پیرامون این نقش، دیدگاه های گوناگونی بیان شده است؛ چنانکه برخی بر این باورند که اشکانیان با بهره گیری از شمایل نگاری یونانی، ایزدان ایرانی را تجسم می بخشیدند. از این رو، ایزدبانو نیکه را بازتابی از ایزدبانو اشی یا ایزد ونند در سکه های اشکانی قلمداد کرده اند. بااین حال، پادشاهی چون بلاش یکم هنگامی که بر اریکۀ پادشاهی نشست در باززنده سازی فرهنگ و آیین های ایرانی بسیار تلاش نمود تا بازمانده ی گرایش های یونانی را از متن جامعه ی ایرانی بزداید. چنانکه بنا بر کتاب دینکرد، در زمان بلاش [پژوهشگران بلاش یکم پنداشته اند]، متن کهن اوستا از نو گردآوری شد و نام یونانی شده ی شهرها نیز بار دیگر نام های ایرانی به خود گرفت. او همچنین برای نخستین بار از خط پهلوی اشکانی بر سکه هایش بهره برد و نیز نقش آتشدان را به جای نیکه بر سکه ها ضرب نمود. در این پژوهش با روش تحلیلی استنتاجی، به پیشینه ی نقش این بغ بانو در میان یونانیان و سلوکیان و پس از آن دورۀ اشکانیان اشاره گردیده و نمونه های باستان شناختی بدست آمده از این نقشمایه معرفی و سپس دیدگاه های مختلف پیرامون آن در فرهنگ ایرانی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. نتیجه مطالعات نشان می دهد که نقش ایزدبانو نیکه در دورۀ اشکانی همسان ایزدبانو اشی یا ایزد ونند نبوده است؟. از این رو، بلاش یکم در دورۀ پادشاهی خود با هدف ایران گرایی و کنار گذاشتن نقش و نمادهای انیرانی همراه با شور و هیجان ایران خواهی در دربار همایونی و نیز در میان خاندان های بزرگ و فئودال اشکانی، نقش و نگارۀ ایزدبانو نیکه را از آثار این دوره، خصوصاً سکه ها زدود.
|
|
پژوهشگران
|
شاهین آریامنش (نفر دوم)، رضا مهرآفرین (نفر اول)
|