مشخصات پژوهش

عنوان	تطبیق نقاشیهای تورفان و نگاره َ های منظومه ورقه وگلشاه دوره سلجوقی
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	نگارگری سلجوقی، هنر مانوی، تورفان، ورقه وگلشاه
چکیده	از نخستین منظومه های داستانی فارسی مصور که در قرن چهارم و نیمه اول قرن پنجم سروده شده تنها یک اثر به نام ورقه و گلشاه است. این منظومه «مجموعه ای است که باید آن را مظهر آمیزه عشق و حماسه دانست. اولین منابع مانوی، که به دست محققان رسیده است مربوط به منطقه تورفان در شرق آسیای مرکزی است ، که معلوم شده است غنی ترین منبع متون هنر مانوی است. دو سبک مشخص در نقاشی های مانوی تورفان دیده می شود : 1- سبک آسیای غربی به ویژه سبک ایرانی که در نگارگری دوره اسلامی قابل مشاهده است 2- سبک چینی که در پارچه ها و نقاشی های دیواری چین وجود دارد. هدف این مقاله، بررسی تداوم ویژگی های نقاشی مانوی در دوره های اسلامی، به ویژه هنر سلجوقی است. بدین منظور نگاره های ورقه و گلشاه دوره سلجوقی، با نقاشی های تورفان مانوی مورد تطبیق قرار گرفته اند. از میان 71 نگاره ورقه و گلشاه ، چند نگاره را که کمتر مخدوش شده اند و ویژگی های قابل تأمل تری را برای بررسی دارند به منظور شناخت ویژگی های نگارگری در دوران سلجوقی در نظر گرفته شده اند. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و جهت اثبات فرضیه ها، ملزم به تطبیق عناصر تصویری بوده است. پس از تطبیق نگاره های ورقه و گلشاه ، و نقاشی ها و دیوارنگارهای یافت شده از تورفان، بن مایه ها، استمرار نقوش، عناصر و تزئینات به کار رفته شده در نقاشی ها، چهره ها، حالات پیکره ها و پوشاک دیوارنگاره های مانوی بر نگاره های پس از اسلام در دوره سلجوقی و نگارگری منظومه ورقه و گلشاه، مورد مطالعه این مقاله، کاملاً مشهود است.
پژوهشگران	عطیه شعبانی (نفر اول)، فتانه محمودی (نفر دوم)