مشخصات پژوهش

عنوان	شبکه مفهومی عفاف در قرآن و روایات با تأکید بر عوامل و موانع
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	شبکه مفهومی، عفاف، شبکه ارتباطی، حفظ و صیانت، مخرّبها وموانع
چکیده	عفاف از جمله فضیلت های اخلاقی و نیروی تعدیل کننده هوای نفس و شهوت است که مانع انحراف انسان از مسیر صحیح زندگی می شود. از آنجایی که انسان موجودی اجتماعی است و از نظر اجتماعی نیازمند برقراری روابط با همنوعان خود است؛ بحث چگونگی ارتباط و حفظ چارچوب ها مطرح می شود. به طور معمول در بیرون از محیط خانواده، روابط دو جنس مخالف دیده می شود این روابط بین محارم و غیر آن باید متناسب با اصول شرعی و عرفی باشد که در غیر این صورت موجب ایجاد فساد در جامعه می شود. در شبکه مفهومی عفاف، با آن دسته از مفاهیم و مصادیقی روبرو هستیم که روابط عمیقی با عفاف برقرار نموده اند، بدین شکل که ابتدا برخی از عوامل و مفاهیم در رشد، گسترش و تقویت عفاف بررسی شده؛ سپس به عوامل دیگری که در تخریب آن نقش دارند، پرداخته می شود. نوشتار حاضر به روش توصیفی –تحلیلی در چهار فصل ترتیب یافته است و به دنبال آن است که مفاهیم مرتبط با عفاف را که هریک به نوبه ی خود نقش مؤثری در تقویت عفاف دارند، بررسی کند. بر اساس نتایج به دست آمده، مفاهیمی چون؛ (حجاب، حیا، غیرت و تقوا) که هریک تأثیر و تأثر متقابل با عفاف دارند، همچون هرمی هستند، که عفاف در رأس آن قرار دارد و سایر مؤلفه ها سطوح مختلف آن را تشکیل می دهند، تا زمانی که جایگاه هر یک روشن نشود جامعه عفیفی نخواهیم داشت. از این رو حجاب، حیا، غیرت و تقوا، حصار و نیروی بازدارنده-ای هستند که در پرتو آنها از بی عفتی پرهیز می شود. مولّد و تقویت عفاف و همچنین عواملی که موجب حفظ و صیانت آن می شود؛ همچون: یاد خدا، صبر، غیرت مندی و ... که برای تقرب انسان به خداوند و رسیدن به کمال عفاف مؤثرند و در مقابل موانع حفظ عفاف و مخرّب های آن؛ چون: فراموشی یاد خدا، نگاه حرام و دیگر عوامل تحریک جنسی در ارتباط با نامحرمان در انحرافات جنسی سهم بسزایی دارند که سبب تضعیف پایه های ایمان و در نهایت تخریب عفاف فردی و اجتماعی می شود.
پژوهشگران	سید محسن موسوی (استاد مشاور)، محمد شریفی (استاد راهنما)، فاطمه سلیم پور (دانشجو)