|
عنوان
|
نقش نجوم در مصورسازی آثار فلزی دوره‌ی سلجوقی
|
|
نوع پژوهش
|
پایان نامه
|
|
کلیدواژه‌ها
|
واژه‌های کلیدی: دوره‌ی سلجوقی، صور نجومی، فلزکاری سلجوقی، آیکونوگرافی
|
|
چکیده
|
فلزکاری با پیشینه‌ی دیرینه‌ی خود در ایران، در عصر سلجوقی، به اوج کمال و شکوفایی خود رسید و غنای نقش‌مایه‌ها‌ی آثار بر رونق و اعتبار آن افزود. مضامین نجومی، یکی از این نقش-مایه‌هاست که با اشاعه‌ی علم نجوم به ویژه نجوم احکامی در عصر سلجوقی، بر بستر آثار فلزی نمود بیشتری یافت. گسترش نجوم احکامی و باورهای مردم در رابطه با تاثیر ستارگان بر احوال و سرنوشت انسان، و البته آمیختگی آن با برخی اعتقادات، سبب استقبال از آثاری شد که با این نقوش مزین گشته بودند؛ که ظروفی نظیر مشربه‌ها، جام‌ها، کاسه‌ها، قلمدان‌ها، زیورآلات و لوازمی از این قبیل را شامل می‌شد. در این پژوهش که به روش توصیفی_تحلیلی صورت گرفته است، تعداد هفت اثر از آثار به جامانده از عصر سلجوقی که تصاویرشان در دسترس و واضح‌تر بود، مورد بررسی واقع شدند تا کیفیت و نمود دلالت‌های نجومی موجود در آن‌ها مورد واکاوی قرار بگیرند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که به جز نقوش صورفلکی دوازده‌گانه و اختران هفت‌گانه، که اصلی‌ترین نقش‌مایه‌ی نجومی محسوب می‌شوند، دلالت‌های نجومی دیگری نیز در برخی از آثار وجود دارد. همچنین هنرمندان فلزکار سلجوقی، تحت تاثیر عقاید و باورهای عصر خویش بوده و با تصرف کافی بر دانش نجومی، به مصورسازی آثار پرداختند و بعضا در طراحی نقش‌مایه‌ها به ستاره‌بینی ودایی نیز نظر داشته‌اند. در بخش عملی نیز با الهام از نقوش آثار فلزی سلجوقی، دیوارپوش سفالی با دررون‌مایه‌ی نجومی طراحی و ساخته شد.
|
|
پژوهشگران
|
فتانه محمودی (استاد راهنما)، طاهره غلامی گودرزی (دانشجو)
|