|
عنوان
|
پژوهشی بر کوشک جال‌محل در نارنائول و کاخ بایرات/ ویراتنگر در راجستان، دو نمونه از الگوی معماری کوشکهای واقع در آب/ جال‌محل/ چشمه‌عمارت؛ گونه‌ای متفاوت از معماری منظر در شبه‌قاره
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
معماری منظر کوشک واقع در آب جال محل کاخ بایرات/ ویراتنگر هشتبهشت
|
|
چکیده
|
کوشکهای واقع در آب، یکی از نوآوری‌های معماری منظر به‌شمار می‌روند. این الگو دیرزمانی در شبه‌قاره هند و ایران در کنار کوشکهای واقع در میان یا کناری از باغات وجهی ممتاز از معماری در چشم‌اندازها و دستینه‌ها بودند. اگرچه در جغرافیای ایران به‌دلیل محدودیت‌های طبیعی رواج گسترده نیافت، در معماری شبه‌قاره با تنوع چشمگیری در الگوهای طراحی آبگیر و عمارت مرکزی در گستره‌ای تاریخی و جغرافیایی ساخته و پرداخته شد. باوجود مطالعات گسترده‌ای که در تاریخ معماری شبه‌قاره صورت گرفته، این‌گونه از معماری منظر آنچنانکه بایسته است، مورد توجه قرار نگرفته. دو نمونۀ شاخص این الگو که از جهت شیوۀ طراحی عمارت و آبگیر، نزدیکی قابل‌توجهی دارند، در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته‌اند؛ یکی کوشک «جال‌‌مَحَل» در «نارنائول» و دیگری «کاخ بایرات/ویراتنگر» در ایالت «راجستان» است. داده‌ها در پژوهش حاضر با مطالعات اسنادی گردآوری شده‌اند و با بهره‌گیری از «رهیافت تاریخی» تفسیر و تحلیل شده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که این دو عمارت در دورۀ اکبرشاه گورکانی (حک: 1014-963 هـ.ق.) ساخته شده‌اند. اگرچه کاخ بایرات توسط حاکمی غیرمسلمان ساخته شد، می‌توان علقه‌های وی را در برگیری از معماری گورکانیان مسلمان، را به‌روشنی در ساخت و پرداخت آن دید. هر دو نمونه در دو اشکوب ساخته شده‌اند. دسترسی به عمارت در یکی به‌وسیلۀ پلی شانزده‌چشمه و در دیگری به‌وسیلۀ پلکانی دوردیفه صورت می‌گرفته است. چهتری‌های پنج‌گانۀ نمای بیرونی بام، از الگویی واحد تبعیت می‌کند. ساختار برون‌گرای آن‌ها، از الگویی پیروی می‌کند که دیرزمانی در معماری ایرانی و شبه‌قاره با نام «هشتبهشت» رواج داشت.
|
|
پژوهشگران
|
اسدالله جودکی (نفر سوم)، سید رسول موسوی حاجی (نفر دوم)، سحر عبدالهی (نفر اول)
|