|
عنوان
|
پژوهشی بر قدرت اقتصادی ایالت طبرستان در عصر ناصری به کمک تجزیه عنصری سکه های آن دوره به روش پیکسی
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
: سکه شناسی، آزمایش پیکسی، طبرستان، اقتصاد، ناصرالدینشاه قاجار.
|
|
چکیده
|
یالــت طبرســتان )مازنــدران( بهدلیــل موقعیتهــای اقتصــادی و تجــاری فــراوان همیشــه از اهمیــت ویـژهای برخـوردار بـوده، عالوهبـر آن جایـگاه سیاسـی باالیـی نیـز بـرای حکمرانـان قاجـاری داشـته اسـت؛ بههمیــن دالیــل، از دیربــاز ضرابخانــۀ فعالــی تــا ســال 1288 هــ.ق. در ایــن ایالــت دایــر بــود کــه در دورۀ ناصرالدینشــاه قاجــار )1264-1313 ِ هــ.ق.( قرانهــای نقــرۀ فراوانــی را بیــن ســالهای ،1264-1266 ،1269-1274 ،1280-1283 1287-1288 هــ.ق. بــه ضــرب رســانده بــود. نظــام ضــرب ســکۀ دورۀ ناصــری، هرچنــد بهصــورت اســمی پیــرو نظــام تهــران بــود، امــا در عمــل هــر شــهر، نظامــی خودمختــار داشــت و ســکههای بیشــتر شــهرها بــا مقادیــر متفــاوت خلــوص نقــره بهضــرب میرســید. ایــن مســائل دو پرســش را بــرای ضرابخانــۀ طبرســتان طــر ح میســازد: مقــدار خلــوص نقــرۀ ســکههای ضربشــده در طبرســتان چگونــه بــوده و ســیر تغییــرات آن چگونــه رقــم خــورده اســت؟ ســکههای ایالــت طبرســتان در ِ مشـهد، تبریـز، تهـران، اصفهـان، و جایـگاه ایالتـی مهـم، دربرابـر شـهرها و ایـاالت مهـم دیگـر ایـران نظیـر شـیراز چگونـه بـوده اسـت؟ بنابرایـن بـرای پاسـخ دادن بـه ایـن پرسـشها، تجزیـۀ عنصـری سـکههای ایـن دوره بـا اسـتفاده از شـیوۀ پیکسـی بهدلیـل غیرمخـرب بـودن، سـرعت و دقـت بـاالی آن، پایـۀ اصلـی ایـن پژوهـش قـرار گرفـت تـا تحلیلـی از میـزان تعهـد ضرابخانـۀ طبرسـتان بـه نظـام مرکـزی ضـرب سـکه در تواریـخ مختلـف درمقایسـه بـا سـایر شـهرها و ایـاالت اصلـی ایـران عصـر قاجـار ارائـه گـردد. در ایـن پژوهـش تعــداد 17 ســکه در 17 تاریــخ متفــاوت، مــورد تجزیــۀ عنصــری قــرار گرفــت کــه در نتیجــه رونــد تغییــرات میــزان خلــوص نقــره بهطــور میانگیــن در دو بــازۀ زمانــی بیــن ســالهای 1264-1278 هــ.ق. ،%90.13 1280-1288 هــ.ق. ،%84.33 و در کل ایـن دورۀ ضـرب ،%88.08 تبییـن شـده و جایـگاه آن ازنظـر میزان خلـوص نقـره درمقابـل ضرابخانههـای مشـهد )%84(، تبریـز )%82(، تهـران )%90(، اصفهـان )%84(، و شـیراز )%90( مشـخص گردیـد. در آخـر نیـز اطالعـات ارزشـمندی از نـو ع معـادن نقـرۀ مـورد اسـتفاده، یعنـی معـادن سـروزیت و نحـوۀ عیـار زدن فلـز سـکهها بـا فلـزات مـس و آهـن بهدسـت آمـد.
|
|
پژوهشگران
|
سپیده بختیاری (نفر پنجم)، محمد امین سعادت مهر (نفر چهارم)، عاطفه بزی (نفر سوم)، حسن هاشمی زرج آباد (نفر دوم)، حسین کوهستانی (نفر اول)
|