|
عنوان
|
پژوهشی در مناصب درباری عهد ساسانی با استناد به منابع تاریخی و شواهد کتیبه ای
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
واژگان کلیدی: ساسانی، دربار، کتیبه کعبه زردشت، شبستان، دریگان سردار، دربد.
|
|
چکیده
|
چکیده نامشخص بودن چگونگی سازماندهی دربار شاهنشاهی ساسانی، ماهیـت و کـارکرد واقعـی برخـی مناصب، القاب، عناوین و سلسله مراتب مقامات درباری، معلول عوامل بسیاری اسـت. تغییـرات اعمـال شده در راستای مسیر تکاملی ح کومت که خود متأثر از سیاستهای خاص هر یک از پادشـاهان و اعمـال نفـوذ دیگـر تشـکیلات زیربنایی جامعه به ویژه دستگاه روحانی در مقاطعی خاص بر وزارت دربار بوده، چگـونگی سـازماندهی دربار را با ابهاماتی درآمیخته که منجر به عدم همسویی میان منابع متعدد تاریخی گشته است. از آن جایی که وزارت دربار عهد ساسانی را تشریفاتی وسیع اداره میکـرد، شـمار زیـادی از القـاب و عنـاوین بـا عملکردهای خاص و اختلاف جایگاه در بطن و پیکره این تشکیلات وجود داشته که شناختی درسـت از اصل و ماهیت کارکردی آنها وجود ندارد. شاید بتوان ریشه این امر را علاوه بر تغییرات یاد شـده، دوره فترت میان موجودیت عناوین با زمان نگارش آنها، واژگان معادل معرف هر منصب، عدم بهرهمندی اکثـر پژوهندگان از اطلاعات توأمان تاریخی و باستانشناختی و نبود وحدت نظـرمیان متخصصان زبانشناسی در تعابیرشان از واژگان پهلوی جست و جو کرد. شـواهد کتیبـهای شـناختی منطبق با واقعیت از سلسله مقامات درباری و به تبع آن ارائه کارکردی منطقیتر از آنها بر مبنای تقـدم و تأخر جایگاه القاب و عناوین ارائه میدهند. در تعبیر عناوینی چون »دریگان سـردار«، »دربـد« و »رئـیس تشریفات« میتوان به قاعده فوق استناد کرد. یکی از واژگانی که تعبیر دوگانهای از آن در دسـت اسـت، عنوان »شبستان« میباشد که بر خلاف اکثر روایات تاریخی مبنی بر انتساب آن به خواجه دربـار، مـرجح آن است که از آن به لقبی افتخاری برای اطلاق به نجیبزاگان تعبیر شود. در این پژوهش سعی شده تا با استناد به متون تاریخی و شواهد کتیبهای در حد امکـان بـه اصـل و ماهیت وجودی القاب و عناوین دربار دوره ساسانی پرداخته شود
|
|
پژوهشگران
|
سرور خراشادی (نفر دوم)، سید رسول موسوی حاجی (نفر اول)
|