مشخصات پژوهش

عنوان	پهنه‌بندی و تحلیل فضایی فقر شهری مطالعه موردی: شهر همدان
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	پهنه‌بندی الگوی فضایی فقر همدان
چکیده	فقر شهری یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین چالش‌های فرا روی جامعه مدرن است. این پدیده تبعات منفی کالبدی، اقتصادی، اجتماعی برای شهر و ساکنین آن به دنبال دارد. بنابراین شناسایی عوامل تشکیل‌دهنده و نحوه توزیع آن در سطح شهر کمک شایانی به مدیریت و برنامه‌ریزی شهری است. هدف پژوهش، تحلیل پراکنش فضایی شاخص‌ها و نماگرهای فقر در سطح بلوک‌های آماری شهر همدان است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی می‌باشد. شاخص‌های فقر بر اساس داده‌های خام بلوک‌های آماری شهر همدان در سال 1395 استخراج‌شده است. برای شناسایی بهتر شاخص‌های موثر در فقر شهری و تشکیل ساختار جدید برای آن از روش تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد. نتیجه آن، تقلیل 18 شاخص فقر به 4 عامل اصلی بوده که درمجموع 8/62 درصد از واریانس تجمعی را تبیین نموده‌اند. برای انجام تحلیل فضایی، از روش لکه‌های داغ در محیط نرم‌افزار ArcGIS استفاده شد، که طبق آن مهم‌ترین پهنه‌های فقر در قسمت‌های شمال شرقی، شرق و غرب همدان و پهنه مرفه در قسمت‌های مرکزی و جنوب غربی تمرکزیافته است. درمجموع پهنه فقر 36/ 27 درصد مساحت و 84/48 درصد جمعیت و پهنه رفاه 47/20 درصد از مساحت و 85/7 درصد جمعیت شهر را به خود اختصاص داده است و باقیمانده فضای شهر، در پهنه متوسط جای گرفته‌اند. همچنین با استفاده از نرم‌افزار Geoda، خودهمبستگی فضایی فقر شهر در سطح محدوده موردبررسی قرار گرفت و آماره موران با ضریب 677/0 نشان داد که الگوی فضایی فقر در شهر همدان از الگوی خوشه‌ای با تمرکز بالا برخوردار است.
پژوهشگران	بهناز محمدیاری (نفر سوم)، محمد سلیمانی لامیانی (نفر دوم)، عامر نیک پور (نفر اول)