|
عنوان
|
گاهنگاری نسبی عصر مفر غ جبهۀ شمالی البرز مرکزی برپایۀ گونه شناسی سفال های محوطۀ قلعه بن بابل، مازندران
|
|
نوع پژوهش
|
مقاله چاپ شده
|
|
کلیدواژه‌ها
|
عصرمفر غ، سفال خا کستری، مازندران، قلعه بن.
|
|
چکیده
|
در جبهــۀ شــمالی البــرز مرکــزی کــه شــامل جبهههــای طبیعی-فرهنگــی مازنــدران و گــرگان میشــود، تا کنــون پژوهــش کامــل و جامعــی در زمینــۀ گاهنــگاری برپایــۀ دادههــای ســفالی و مطالعــۀ تسلســل فنــاوری و گونهشــناختی ســفال دوران پیشازتاریــخ، بهویــژه در عصــر مفــر غ صــورت نپذیرفتــه اســت. عــدم موجودیــت گاهنــگاری مطلــق بــرروی دادههــای حاصــل از کاوش محوطههــای عصــر مفــر غ و آهــن در منطقــه موجــب گردیــد تــا ا کثــر مجموعههــای ســفالی بهخصــوص ســفالهای خا کســتری در ً ازطریــق کاوش بهدســت آمدهانــد، در ایــن مناطــق کــه ازطریــق بررســیهای باستانشناســی و یــا بعضــا ً تحتتأثیــر رویکردهــای تاریخفرهنگــی قــرار توصیــف، طبقهبنــدی و تحلیــل گاهنــگاری آنهــا، عمدتــا گرفتـه و ایـن سـفالهای خا کسـتری را بـه عصـر آهـن انتسـاب دادهانـد. البتـه گاهـی شـاهد نسـبت دادن آنهـا بـه عصـر مفـر غ بهشـکلی کلـی و بـدون تعییـن مراحـل سـهگانۀ ایـن دوره هسـتیم؛ بنابرایـن نبـود طبقهبنــدی و گونهشناســی ســفال در چارچــوب علمــی و تطبیقــی و منطبقبــر الیهنــگاری و گاهنــگاری، یکـی از مسـائل مهـم باستانشـناختی ایـن منطقـه در عصـر مفـر غ اسـت. نگارنـدگان مقالـۀ حاضـر ازطریـق مطالعـات فنـی، تطبیقـی، گونهشناسـی، گاهنـگاری و طبقهبنـدی سـفالهای عصرمفـر غ حاصـل از کاوش محوطــۀ قلعهبــن بابــل و بــا تکیهبــر گاهنــگاری مطلــق کوشــیدهاند کــه یــک همســنجی و گاهنــگاری مقایســهای بــرای ایــن دوره ارائــه نمــوده و تعامــات فرهنگــی در مقیــاس منطقــهای و فرامنطقــهای را تحلیــل کننــد. ســفالهای عصرمفــر غ ایــن محوطــه بــا نمونههــای مکشــوف از: گوهرتپــه، یاقوتتپــه، تپـۀ قلعهکـش، تپـۀ قلعهپـی، تپهتـرکام و تپهعباسـی در شـرق مازنـدران، شـاهتپه، ترنگتپـه و نرگستپـه در گــرگان، و همچنیــن تپهحصــار در دشــت دامغــان قابلمقایســه هســتند؛ درحالیکــه نتیجــۀ مطالعــۀ تطبیقـی سـفالهای قلعهبـن بیانگـر پیوندهـای فرهنگـی بخـش مرکـزی مازنـدران بـا نواحـی شـرقی آن و دشـتهای گـرگان و دامغـان در عصـر مفـر غ اسـت، کشـف چنـد قطعـه سـفال از گونـۀ یانیـق )کـورا-ارس( در ایــن محوطــه، جســتار تــازهای در زمینــۀ احتمــال ارتبــاط ایــن منطقــه بــا خاســتگاههای
|
|
پژوهشگران
|
یودیت تومالسکی (نفر پنجم)، کریستفر تورنتون (نفر چهارم)، حسن فاضلی نشلی (نفر سوم)، رحمت عباس نژاد سرستی (نفر دوم)، مجتبی صفری (نفر اول)
|