مشخصات پژوهش

عنوان	طرح واره حرکتی در منطق الطیر عطار
نوع پژوهش	مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها	طرح واره حرکتی، منطق الطیر، مبدأ، مسیر، مقصد.
چکیده	زبان شناسان شناختی معتقدند ذهن با تکیه بر تجربه به مفهوم سازی استعاری پدیده ها می پردازد و استعاره مفهومی محصول دو حوزه ذهنی و عینی است. فرایند عینی سازی در استعاره مفهومی بر اساس انطباق یک به یک دو حوزه عینی (مبدأ) و ذهنی (مقصد) که «انگاشت یا انگاره» نامیده می شود، انجام می گیرد و به کمک طرحواره های تصویری بازتاب می یابد. طرحواره حرکتی از نوع استعاره ساختاری و دارای سه جهت: مبدأ، مسیر و مقصد است. منطق الطیر به دلیل ماهیّت رواییِ مبتنی بر سفر، قابلیّت فوق العاده ای برای تحلیل از دیدگاه طرحواره حرکتی دارد. پرسش این است که انگیزه ها و اهداف طرحواره حرکتی با تکیه بر مبدأ، مسیر و مقصد در منطق الطیر چیست؟ استعاره «سلوک، حرکت است»، استعاره بنیادین یا کلان استعاره عرفانی منطق الطیر است و هدف آن «بازگشت به اصل». با توجه به نتایج تحقیق، در این طرحواره: خود، مبدأ حرکت است؛ هفت وادی، مسیر حرکت است و درگاه سیمرغ / حق، مقصد حرکت. طرحواره مبدأ ماهیّت ارادی و انگیزشی دارد؛ حرکت در طرحواره مسیر، عینیّت می یابد و مقصد، نتیجه حرکت را نشان می دهد. عطار برای تبیینِ سفر بازگشت به اصل بیش از همه به توصیف «مسیرِ» می پردازد و هفت وادی را گذرگاه های اصلی آن می داند. مبدأ سفر در منطق الطیر، «خودِ سایه ای» است و مقصد آن «خودِ مینوی یا خویشتنِ خویش» که به سیمرغ حقیقت تعبیر می شود. رسیدن به مقصد برابر با بازگشت به اصل، کمال اوّلیه، وحدت و جاودانگی است.
پژوهشگران	عارفه طاهری (نفر دوم)، علی اکبر باقری خلیلی (نفر اول)