۱۴۰۴/۰۲/۰۲
زهرا احمد پور کاسگری

زهرا احمد پور کاسگری

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی:
تلفن: ۰۱۱۳۲۳۰۲۶۳۷

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی مضمون رابطه ی مادر-دختر از منظر فمینیسم پساساختارگرایانه
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها
فمینیسم پساساختارگرا، رابطه ی مادر-دختر، روانکاوی، نوشتار زنانه
سال 1403
پژوهشگران عطیه اعرابی ، زهرا احمد پور کاسگری

چکیده

نقد ادبی زن-مدار و ادبیات داستانی زنان همواره در چالشی فراگیر و پیوسته با مفهوم «مادری» بوده اند. در دهه ی هشتاد میلادی، نقد فمینیستی پساساختارگرا با رویکردی انتقادی نسبت به نقد روانکاوی سنتی به بازتعریف مفهوم مادری و ارتباط با مادر میپردازد. از منظر فروید، هویت جنسی دختربچه براساس رابطه ی وی با مادر و در دوره ی پیش اودیپی شکل نمیگیرد، بلکه برمبنای وابستگی به پدر و هنگام ورود او به آنچه لکان بعدأ آن را »نظم نمادین« مینامد، صورت میپذیرد. به نظر فروید، پس از گذار از مرحله ی پیش اودیپی، دختربچه ارتباط خود را با مادر به حسادت و رقابت برای به دست آوردن توجه پدر تقلیل میدهد و مادر جای خود را به پدر میدهد. حذف ارتباط میان مادر و فرزند در مباحث روانکاوی فروید و لکان، منتقدان فمینیستی پساساختارگرا که اغلب روانکاو میباشند را بر آن داشته تا به بازخوانی این ارتباط بپردازند. لوس ایریگاری تلقی فروید-لکانی از ارتباط میان مادر و دختر را چیزی جز »اقتصاد همسانساز« در نظام پدرسالارانه نمی پندارد و ژاک دریدا از دیدگاه لکان به علت دامن زدن به تقابلهای دوگانه مردانگی/ حضور/ عقلانیت در برابر زنانگی/ عدم حضور/ جسمانیت انتقاد میکند مقاله ی حاضر بر آن است تا به بررسی مضمون رابطه ی مادر-دختر از منظر فمینیسم پساساختارگرایانه بپردازد. فمینسیم پساساختارگرایانه با واردکردن رویکرد جنسیتی به مباحث حوزه فلسفی و روانکاوی و با دیدگاهی میان رشته ای در پی نوعی واسازی و بازتعریف مفاهیم کلیدی است. بررسی چگونگی کاربست آرای صاحبنظران موج سوم فمینسیم در خصوص ارتباط میان مادر و دختر و نقش آن در شکل گیری هویت زنانه در حوزه ی ادبیات که به خلق مفهوم »نوشتار زنانه« منجر شده است، از دیگر دغدغه های این پژوهش میباشد.