هدف از این پژوهش بررسی مقایسه‌ای رفتار دمایی در بناهایی قدیمی و امروزی در شهرستان نکا استان مازندران است. در پژوهش حاضر، فرض بر این است که بناهای سنتی؛ به دلیل، استفاده از مصالح بومی و ضخامت دیوارها رفتار مناسب‌تری نسبت به پارامتر دمایی از خود نشان می‌دهد. در این راستا به بررسی سه نمونه یکسان (به لحاظ موقعیتی، کاربری و جهت‌گیری) در محیط کوهپایه‌ای کچپ محله از بخش هزارجریب نکا با مصالح مصرفی متفاوت (نمونه اول گِل، نمونه دوم بلوک و نمونه سوم سفال) پرداختیم تا با استناد به نتایج حاصله رفتار دمایی مناسب مصالح بومی در معماری سنتی را به اثبات برسانیم. نحوه جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از دستگاه دیتالاگر دما و رطوبت (ترموگراف) مدل 98583 و 98586 بوده است و برهه زمانی آن از 21 بهمن 1400 الی 14 فروردین 1401 بوده است. روش تحقیق در این پژوهش در بخش مطالعات میدانی، محاسبات دقیق است. پس از سنجش میدانی با استفاده از دستگاه ترموگراف ثبت داده‌ها در داخل و خارج نمونه‌ها انجام شد جهت بررسی نوسان دما از روش‌های آماری؛ نوسان دما روزبه‌روز (DTD)، انحراف معیار (SD)، نسبت نوسان دما روزبه‌روز به انحراف معیار (G) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نمونه سفال بیشترین نوسان دما و کمترین تأخیر حرارتی را دارد و نمونه گِل بیشترین تأخیر حرارتی و کمترین نوسان دما را دارا است. در خصوص بحث دما آسایش، هر 3 نمونه به‌طور میانگین بیش از 10 درجه با دما آسایش در طول دوره آماری فاصله‌دارند که با توجه اینکه اکثر داده‌ها در سردترین برهه سال ثبت‌شده است، این موضوع منطقی است اما با این شرایط، نمونه گِل مساعدترین و نمونه سفال نامساعدترین نمونه‌ها برای آسایش می‌باشند. ولی این 3 نمونه با توجه به تحلیل واریانس اختلاف چندانی به جهت میانگین دما ندارند. با استفاده از روش‌های آماری به رتبه‌بندی نتایج پرداختیم که نمونه گِل با دارا بودن %82، نمونه بلوک با %78 و نمونه سفال با %40 از وزن کل، به ترتیب دارای رفتار دمایی مناسب‌تری می‌باشند.
