یداله یوسفی

اخیراً استفاده از تکنولوژی سنجش از دور برای ثبت و مطالعه دمای سطح زمین مورد توجه بسیار قرار گرفته است. برآورد ویژگی های حرارتی سطح زمین با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور جایگزینی برای روش های سنتی و میدانی می باشد. در این تحقیق از تصاویر ماهواره ای واضح و بدون ابر در طی 26 سال متعلق به سنجنده ی TM ماهواره ی لندست 5 و سنجنده ی OLI و TIRS لندست 8 استفاده شده است. با استفاده از این تصاویر و محاسبات اعمال شده بر آن ها، نقشه های مربوط به آلبدو، تابش ورودی و خروجی، تابش خالص، دمای سطح زمین و سه شاخص کاربری زمین شامل NDBI، SAVI و MNDWI تهیه شد. سپس جزایر حرارتی ، میزان پوشش گیاهی، منابع آبی باز و ساخت و ساز در شهر شناسایی و تغییرات آنها طی دوره ی مورد مطالعه مشخص شدند. طبق نتایج بدست آمده، فرودگاه های شهر تهران، مجتمع های مسکونی و صنعتی، پایانه های مسافربری جنوب و غرب، بافت های قدیمی شهر از جمله مناطق اطراف بهارستان و بازار و دامنه های مناطق شمال غربی شهر دارای بیشترین دما و انرژی بازتابیده شده هستند. فرودگاه مهرآباد با مقدار آلبدو 26/0 بیشترین و دریاچه ها به میزان 08/0 کمترین آلبدو را در شهر دارند. دریاچه ها بیشترین تابش خالص به میزان W/m^2 800 و فرودگاه ها و زمین های بایر با کمتر از W/m^2 500 کمترین تابش خالص را دارا هستند. بررسی همبستگی نشان داد که آلبدو با تابش خالص در همه ی کاربری های شهر تهران، رابطه ای معکوس و قوی و دمای سطح زمین و تابش موج بلند خروجی از زمین در همه ی کاربری ها همبستگی مثبت و قوی دارند. در میان سه شاخص کاربری زمین، منابع آبی باز عمده-ترین نقش در تعدیل دمای سطح شهر دارند.