یداله یوسفی

هدف : نواحی ساحلی دریای خزر و مناطق شمالی کشور به دلیل بارش فراوان و دبی قابل توجه رودخانه ها به طور سالانه مستعد وقوع سیلاب هستند. همچنین این مناطق به جهت دارا بودن وضعیت ژئومورفولوژی متمایز در بخشهای پایین دست پتانسیل بالایی از نظر وقوع سیلاب را دارند. این مسئله موجب شده است تا در این پژوهش به پهنه بندی سیلاب در حوضه آبریز تالار واقع در استان مازندران بپردازیم و مناطق مستعد وقوع سیلاب با روش های مختلف و از جنبه های مختلف بررسی شوند. روش پژوهش : در این تحقیق، ارزیابی و پهنه بندی مناطق مستعد سیلاب با استفاده از شاخص خطر سیل ( )FHIمورد مطالعه قرار گرفته است. هفت لایه اطلاعاتی شامل ارتفاع، شیب، جریان تجمعی، فاصله از رود، کاربری اراضی، بارش و زمین شناسی برای پهنهبندی سیل در حوضه تالار به کار گرفته شد. جهت وزندهی متغیرها از روش AHPاستفاده شد و درجهبندی کلاسهای هر متغیر بر اساس میزان تأثیر آنها از 6تا 16 طبقهبندی شدند. با اعمال درجهبندی و اوزان لایههای مختلف اطلاعاتی آماده شده و پس از همپوشانی لایه نهایی مناطق مستعد سیل با روش FHIبدست آمد. برای تعدیل اوزان هر متغیر از شاخص حساسیت تک پارامتری استفاده شد. با اوزان تعدیل شده نقشه مستعد سیل با روش FHISحاصل شد. برای اعتبار سنجی این دو روش، به نسبت مساوی 06نقطه دارای سیل و فاقد سیل با نقشههای حاصله قطع داده شدند. با استفاده از روش ROCصحت سنجی نقشهها صورت گرفت. یافتهها : نقشه سیلگیری حوضه تالار با همپوشانی لایههای مختلف اطلاعاتی با دو روش FHIو FHIS در پنج کلاس خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی کم طبقه بندی شدند. اعتبار سنجی نقشههای حاصله با روش ROCنشان داد که روش FHISبا مقدار 6/80کارایی مطلوبتری نسبت به روش FHIبا مقدار 6/08 دارد. بر این اساس مناطق با خطر زیاد و بسیار زیاد در شیب 6-5درجه، جریان تجمعی کلاس –8182080 2200881و ارتفاع کمتر از 266متر قرار گرفته اند. این سه متغیر در اعتبار سنجی روش FHISوزن بالاتری را به خود اختصاص داده اند