طاهر صفرراد

پژوهش پیش رو، ارتباط بین اختلاف درجه حرارت سطح دریا و هوا را بر بارش های سنگین و فراگیر سواحل جنوبی خزر طی فصل پاییز بررسی می نماید. داده های روزانه بارش ایستگاههای سینوپتیکِ آستارا، بندر انزلی، رشت، رامسر، بابلسر، قائم شهر و گرگان طی سال های 1986 تا 2013 گردآوری شدند. روزهایی که مقدار بارش آنها حداقل در 5 ایستگاه، بیشتر از صدک 95 آن سال بود، به عنوان روزهای بارش سنگین و فراگیر تعریف شدند. مشخص شد که افزایش ∆T در بخشهای جنوبی خزر، بارش های سنگین و فراگیر را تنها در بخش شرقی منطقه مورد مطالعه به صورت معناداری افزایش می دهد. با بهره گیری از روش ادغام وارد و محاسبه همبستگی بین داده ها، سه خوشه تشخیص داده شد. خوشه اول، بیشینه شیو ∆T در راستای شمال غرب به جنوب شرق، خوشه دوم، در راستای شمال به جنوب و خوشه سوم در راستای غرب به شرق را بیان می کردند. ایستگاههای واقع در شرق منطقه مورد مطالعه در خوشه دوم بارش بیشتری داشتند، برعکس ایستگاههایی که در غرب قرار داشتند، طی خوشه سوم بیشترین بارش را دریافت می کردند. براساس واکاوی همدیدی خوشهها، استقرار هسته پرفشار در شمال غرب دریای خزر سبب ریزش هوای سرد از عرض های شمالی تر و ایجاد بارشهای سنگین و فراگیر در منطقه می شود.