۱۴۰۴/۰۲/۰۴
سعید راسخی

سعید راسخی

مرتبه علمی: استاد
ارکید: ۰۰۰۰-۰۰۰۲-۶۲۸۰-۷۲۴۳
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم اقتصادی و اداری
نشانی: Department of Energy Economics, University of Mazandaran, Babolsar, Mazandaran province, Iran
تلفن: ۰۱۱۳۵۳۰۳۹۲۱

مشخصات پژوهش

عنوان
قیمت سایه‌ای آب و رقابت‌پذیری بخش کشاورزی: مطالعۀ موردی برای کالاهای کشاورزی منتخب ایران با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
قیمت سایه‌ای آب، رقابت‌پذیری، کشاورزی، پویایی‌شناسی سیستم، ایران
سال 1403
مجله مطالعات اقتصادی کاربردی ایران
شناسه DOI
پژوهشگران سعید راسخی ، صابر شاکری‌مآب ، شهریار زروکی ، آتنا سلمان پور احمدی

چکیده

بخش کشاورزی به‌عنوان بخش کلیدی­ در اقتصاد ملی، نقش مهمی در امنیت غذایی و توسعۀ اقتصادی دارد. ایران با تنوع اقلیمی و ویژگی‌­های منحصربه‌فرد در تولید محصولات کشاورزی از جایگاه ویژه‌­ای برخوردار است، ولی به‌دلیل شرایط آب و هوایی خشک و نیمه‌خشک و پراکندگی بارش با مسأله کم­‌آبی مواجه است. این موضوع موجب دو گانگی کمیابی آب و رقابت‌پذیری در بخش کشاورزی شده است. هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که، آیا قیمت سایه‌­ای آب‌بر رقابت­‌پذیری بخش کشاورزی مؤثر است؟ برای این‌منظور و در مرحلۀ نخست، با استفاده از رویکرد تابع تولید، قیمت سایه‌ای محصولات منتخب کشاورزی ایران (شامل: محصولات زراعی گندم آبی، برنج دانه بلند مرغوب، سیب­‌زمینی آبی و ذرت دانه‌­ای آبی در استان­‌های منتخب) طی دورۀ زمانی 1397-1380ه‍.ش. (براساس آخرین داده‌های قابل دسترس) برآورد شده و سپس در مرحلۀ بعد، با رویکرد پویایی‌­شناسی سیستم به پرسش پژوهش پاسخ داده شده است. نتایج شبیه­‌سازی و تحلیل حساسیت مدل نشان می‌دهد که با اعمال قیمت سایه‌ای و افزایش قیمت آب، تقاضای آب مصرفی در بخش کشاورزی کاهش‌یافته و با اثرگذاری منفی بر عملکرد محصول، رقابت‌پذیری کالاهای منتخب کشاورزی کاهش می‌یابد. بر این‌اساس و با توجه به اهمیت راهبردی بخش کشاورزی، قیمت‌­گذاری آب باید با حساسیت ویژه صورت پذیرد، ولی اقدامات فناورانه و نرم برای صرفه­‌جویی و افزایش بهره‌­وری آب در بخش کشاورزی و اصلاح الگوی کشت و هم‌چنین اصلاح الگوی تجارت خارجی ضروری است.