صدیقه لطفی

پراکنده رویی شهری، بهطور کلی نوعی شهرنشینی با رشد افقی و نامناسب را نشان میدهد.این امر به گسترش کنترلنشدهی مناطق شهری، مناطق سکونتگاهی پراکنده و توسعه ی کمتراکم مربوط میشود. هدف رشد هوشمندانه شهری، حل مشکلات در روند توسعه ی شهری بهمنظور ارتقا ء توسعه شهر و تبدیل زمینهای شهری به کاربریهای منطقیتر و کارآمدتر است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل الگوی گسترش کالبدی شهر قائمشهر با رویکرد رشد هوشمند شهری است. برای دستیابی به این هدف در محلات 20 گانه شهر، از 8 شاخص کاربری مختلط، توسعه فشرده، وضعیت شبکه معابر و دسترسی، ریخت و کالبد و مورفولوژی شهر، کیفیت حملونقل شهری، کیفیت و تنوع مسکن، تمرکز فعالیتها در محلات،ایجاد نواحی جذاب استفاده شده است. روش تحقیق بهصورت توصیفی – تحلیلی است. برای تجزیهوتحلیل دادهها از مدل هلدرن، دادههای GIS و داده های مرکز آمار ایران استفاده شده است. همچنین برای تعیین وزن معیارها از پرسش نامه و برای رتبهبندی محلات بیستگانه بر اساس شاخصهای رشد هوشمند شهری از تکنیک MOORA استفاده شده است. نتیجه ی مطالعات نشان داد که بر اساس مدل هلدرن، طی دوره 1380 تا 1395 حدود 56 درصد از رشد مساحت شهر با رشد جمعیت هماهنگ بوده و 44 درصد باقیمانده دارای رشدی ناموزون، افقی و اسپرال شهری بوده است. همچنین محاسبات انجامگرفته در تکنیک MOORA بیانگر آن است محلههای 6 ،12 ،14 و 2 محلههای توسعهیافته محسوب میشوند و محلههای 1 ،13 ،11 ،10 ،9 ،7 محلههای محروم محسوب میشوند. همچنین محلههای 4 ،5 ، 20 ،3 ،18 ،19 ،8 ،15 ،16 ،17 رتبه های پنجم تا چهاردهم را بهدست آوردند و در حد متوسط توسعه قرار دارند.