مشاغل غیررسمی، مشاغلی هستند که افراد شاغل در آن بدون داشتن قرارداد رسمی کار، با دستمزد کمتر از حداقل مزد قانونی و بدون برخورداری از حمایت های اجتماعی (مانند بیمههای اجتماعی) و چتر حمایتی قانون کار (مانند اخطار پیش از اخراج، مرخصی استحقاقی سالانه یا استعلاجی و غیره) مشغول به کارند. امروزه اشتغال غیررسمی سهم قابل توجهی از اقتصاد ایران را به خود اختصاص داده است. در مقاله حاضر با استفاده از داده های خام طرح نمونه گیری هزینه-درآمد خانوار در مناطق شهری استان کردستان، میزان اشتغال غیررسمی محاسبه و ترکیب اشتغال غیررسمی به تفکیک جنسیت برای هر یک از متغیرهای سن، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل و نوع فعالیت در سال های 1380، 1387 و 1393 بررسی و مقایسه شده است. سپس تاثیر هر یک از ویژگیهای شاغلان بر احتمال حضور آنان در بخش غیررسمی با استفاده از مدل رگرسیون لاجیت با متغیر وابسته کیفی بررسی شده است. معیار محاسبه اشتغال غیررسمی، شاخص برخورداری از حداقل مزد قانونی و برخورداری از بیمه های اجتماعی است. نتایج حاصل از محاسبه اشتغال غیررسمی نشان می دهد که در فاصله سال های 1380 تا 1393 نسبت اشتغال غیررسمی در مناطق شهری استان کردستان افزایش یافته و از 1/67 به 8/73 درصد رسیده است. نتایج تخمین مدل لاجیت نشان می دهد که متغیرهای سن، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات و نوع فعالیت تأثیر معناداری بر اشتغال غیررسمی دارند. افزایش سن، افزایش تحصیلات و متأهل بودن احتمال اشتغال غیررسمی را کاهش می دهند. در مناطق شهری استان کردستان بخش صنعت و پس از آن بخش خدمات بیشترین سهم از شاغلان غیررسمی را در خود جای داده است.
