تعریف: عمدۀ منابع تأمین اجتماعی در ایران بر دریافت حق بیمه استوار است و اشتغال در بخش غیررسمی از شمار بیمه پردازان می کاهد. بنابراین اشتغال غیررسمی موجب از دست رفتن منابع درآمدی سازمان تأمین اجتماعی می گردد. هدف: با توجه به اهمیت موضوع منابع مالی ازدست رفته برای سازمان تأمین اجتماعی، در پژوهش حاضر سعی شده است با محاسبۀ میزان اشتغال غیررسمی در بخش های اقتصادی در فاصلۀ سال های 1392 تا 1398، به برآورد و تجزیه وتحلیل منابع مالی ازدست رفتۀ ناشی از اشتغال غیررسمی پرداخته شود. روش: بدین منظور با استفاده از ریزداده های هزینه و درآمد خانوارها در بازۀ زمانی مذکور و بهره گیری از شاخص های بیمۀ اجتماعی و حداقل مزد قانونی، میزان اشتغال غیررسمی برحسب مناطق و بخش های اقتصادی اندازه گیری و ساختار آن تحلیل شد. سپس با استفاده از روش توصیفی و به کارگیری مفهوم اشتغال غیررسمی قابل ارتقا، میزان منابع ازدست رفته در بخش های عمدۀ اقتصادی و بخش های مربوطه به صورت استانی و کشوری محاسبه شد. نتیجه: نتایج حاکی از آن است که نخست، در سال های موردمطالعه سهم اشتغال غیررسمی از کل اشتغال افزایش یافته است. همچنین در میان چهار بخش عمدۀ اقتصادی، بخش کشاورزی بیشترین میزان شاغلان غیررسمی را در خود جای داده است. دوم، منابع مالی ازدست رفتۀ ناشی از اشتغال غیررسمی در بازۀ زمانی مذکور کاهش یافته است. علاوه بر این، در میان چهار بخش عمدۀ اقتصادی، بخش صنایع و معادن بیشترین منابع ازدست رفتۀ تأمین اجتماعی را دارد.
