محمود شارع پور

اختلالات روانی از آسیب های جدی جوامع حاضر محسوب می شوند. آمارها در ایران نشان می دهند که 34 درصد از افراد 19 تا 60 سال دچار اختلالات روانی هستند. نظر به اهمیت این موضوع که منشاء اختلالات روانی صرفاً به علت عوامل فردی نیست و ریشه ی بسیاری از این اختلالات از شرایط اجتماعی ای که فرد در آن زندگی می کند نشات می گیرد، هدف این تحقیق بررسی اثرات پایگاه اقتصادی- اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین عوامل اجتماعی بر احتمال ابتلای افراد به اختلالات روانی با استفاده از نظریه های "فرایند استرس پیرلین" و "عواطف منفی گالو و ماتیوز" می باشد. روش تحقیق حاضر پیمایشی و مقطعی می باشد و جامعه آماری آن را ساکنین 20 تا 64 ساله ی شهر ساری تشکیل می دهند. نمونه گیری به طور تصادفی و از نوع نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران به تعداد 350 نفر محاسبه شده است. داده های مورد نیاز از طریق ابزار پرسشنامه گردآوری گردیده و با نرم افزار spssمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش سعی شده است تا اثرات متغیرهای مستقل (پایگاه اقتصادی- اجتماعی)، و میانجی(میزان قرارگیری در معرض استرس، منابع اجتماعی مقابله با استرس، منابع شخصی مقابله با استرس) بر متغیر وابسته (اختلالات روانی) مورد آزمون و بررسی قرار گیرد. یافته های توصیفی در مورد متغیر مستقل نشان داده است که اکثریت پاسخگویان( 7/49 درصد) متعلق به پایگاه اقتصادی - اجتماعیِ متوسط رو به پایین بوده اند. وضعیت توزیع پاسخگویان بر حسب متغیر وابسته نیز نشان داده است که 7/43 درصد از پاسخگویان مشکوک به اختلالات روانی بوده اند که در این بین ، 3/34 از پاسخگویان دچار اختلالات روانی خفیف و 2 درصد از پاسخگویان نیز دچار اختلال روان شدیدی بوده اند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داده است که متغیرهای مستقل و میانجی تحقیق روی هم رفته 39 درصد از تغییرات در متغیر وابسته را تبیین کرده اند. از بین متغیرهای وارد شده در مدل رگرسیونی، متعیر منابع شخصی مقابله با استرس (متشکل از حس کنترل، حس خوش بینی، و عزت نفس)، با ضریب بتای 47/0- قوی ترین پیش بینی کننده اختلالات روانی بوده است . در نهایت مشخص گردید که تاثیر کاهنده متغیر پایگاه اقتصادی - اجتماعی بر میزان اختلالات روانی، صرفا به طور غیر مستقیم و از طریق متغیرهای میانجی بوده است (11/0-Beta=