1403/09/03
مهدی شاهرخ

مهدی شاهرخ

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0001-8137-2102
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: https://www.scopus.com/dashboard.uri/Mehdi_Shahrokh
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی: بابلسر- سه راه دانشگاه- بلوار دانشگاه- پردیس دانشگاه مازندران- دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی- گروه زبان و ادبیات عربی
تلفن: 01135302205

مشخصات پژوهش

عنوان
انتصار الجامی لابن حاجب فی کتابه الفوائد الضیائیه
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
الکافیه ، شرح الجامی ، الفوائد الضیائیه ، الانتصار
سال 1401
پژوهشگران نادر زاهدی فر(دانشجو)، مهدی شاهرخ(استاد مشاور)، حسین یوسفی(استاد راهنما)

چکیده

من الکتب القیمه کتاب "الکافیه فی النحو" لابن الحاجب المصری الذی کتبه فی القرن السابع الهجری وهو کتاب جامعٌ لفروع النحو وقواعده، شاملٌ لأحکامه ومعاقده، متحلّی بحُسْن التنظیم والترتیب، مقبولٌ فیما بین الأنام وشائعٌ فی بلاد الاسلام وقد شَرَحَه طائفهٌ من العلماء واشْتَغَلَ بحلّ نکات حواشیه زُمْرَهٌ من الفضلاء حتی المصنف نفسه وبلغتْ شروحُه أکثر من مائه وخمسین شرحاً . أما من أهمّ هذه الشروح وأحسنها وأخصرها تألیفاً هو الذی کتبه نورالدین عبدالرحمن الجامی لابنه فی القرن التاسع للهجره الموسوم بـ" الفوائد الضیائیه" المشهور بین الأعاجم بـشرح مُلّا وهو شرحٌ له أسلوبٌ غریبٌ جامعٌ لفوائد النحو جُلّها بل کلّها حاوَلَ الجامی فیه أن یحلّ مشکلات الکافیه وقام فی شرحه بالدفاع عنه وأجاب عن الاعتراضات التی أُورِدَتْ علی ابن الحاجب من جانب شُرّاح الکافیه، فانتصر له فی دفع الاشکالات. وقامت هذه الدراسه ع لی المنهج الوصفی التحلیلی التفسیری مع المقارنه فی تبیین وتصنیف انتصارات الجامی لابن الحاجب فی حلّ مشکلات الکافیه واعتراضات الشراح فی قسم المرفوعات، وتمکننا من الإطلاع علی موقف الشارح عبدِالرحمن الجامی من المدارس والعلماء وعلی تأییده للعلماء أورَدِّهِ علیهم فی اشکالاتهم واعتراضاتهم علی الماتن وأیضا یشرح مغلقات کلام الشارح فی انتصاراته علی ابن الحاجب، لأن شرح الجامی من أجدی الشروح اختصاراً . ونتائج الدراسه تشیر إلی أن الجامی فی شرحه استفاد من الشروح الأخری للکافیه سیّما الهندیّ والرضیّ ، وقرّر بین یدیه هذین الشرحین وبمطالعتهما شَرَحَ الکافیهَ مقتبساً منهما ولأجله نری أن الجامی کثیراً ما یُجیب باعتراضاتهما، وقد یُوافقهما احیاناً إذا کان اعتراضاتهما وارداً علیه، من غیر تعصب . وأما الغالب علیه الدفاع والنصره لابن الحاجب عن إشکالاتهما علیه. وإلی أن انتصار الجامی لابن الحاجب من الرضی، أکثر من انتصاراته من الهندی؛ وهذا لکثره اعتراضات الرضی بالنسبه الی الهندی فی المرفوعات.