سید اسماعیل حسینی نژاد

هدف: مکانیک دویدن همواره تحت تأثیر عواملی نظیر الگوی دویدن و پوشش پا می‌باشد. این اثرپذیری می‌تواند سبب تغییر رفتار و سازوکارهای بدن گردد. متغیرهای مرتبط با انرژی مکانیکی در شناخت این رفتارها و استراتژی‌های بدن بسیار مؤثر می‌باشند و می‌توانند به ما در تعیین روشی برای بهبود عملکرد ورزشکاران کمک می‌کند. از این رو هدف این پژوهش بررسی انتقال انرژی و توان مفاصل اندام تحتانی حین دویدن با الگوهای پاشنه-پنجه (RFS) و الگوی غیر پاشنه-پنجه (NRFS) و همچنین سه پوشش کفش استاندارد دویدن، پابرهنه و پوشش مینیمال می‌باشد. روش شناسی: تعداد 118 آزمودنی سالم به‌صورت تصادفی از میان دانشجویان زن و مرد دانشگاه مازندران انتخاب شدند. تمامی متغیرهای کینماتیکی و کینتیکی آزمودنی‌ها در حالی که مسیر 15 متری آزمایشگاه را دویدند به‌وسیله شش دوربین ویدیویی و یک تخته نیروسنج جمع‌آوری شد. متغیرهای مکانیکی توان مفصلی و ضریب جبران انرژی مکانیکی به‌وسیله روش دینامیک معکوس محاسبه گردید. یافته‌ها: الگوی دویدن اثر معناداری بر جبران انرژی مکانیکی مفاصل اندام تحتانی نداشت. در مفصل مچ پا و در سطح ساجیتال جبران انرژی اکسنتریک در کفش پنج‌انگشتی نسبت به کفش نایک 5/13% (002/0=p) و نسبت به پابرهنه به مقدار 8/14% (001/0>p) کاهش یافته است. بعلاوه در حالت پابرهنه جبران انرژی کانسنتریک به‌طور قابل توجهی و به مقدار 7/10% نسبت به کفش پنج‌انگشتی افزایش یافته است (002/0=p). در مفصل زانو در سطح ساجیتال جبران انرژی کانسنتریک در حالت کفش نایک نسبت به پابرهنه 6/8% (002/0=p) و نسبت به کفش پنج‌انگشتی 49/8% کاهش یافته است (001/0>p). همچنین مقدار جبران انرژی اکسنتریک در کفش پنج‌انگشتی و در سطح ساجیتال 73/5% نسبت به پابرهنه کاهش داشته است (025/0=p). اثر متقابل پوشش پا و الگو بر ضریب جبران انرژی مکانیکی در هیچ یک از حالات معنادار نشد. ولی مقادیر توان تولیدی در گروه NRFS کمتر از RFS بود. نتیجه‌گیری: جبران انرژی مکانیکی اندام تحتانی بیشتر تحت تاثیر نوع پوشش پا قرار دارد و الگو اثری بر جبران انرژی مکانیکی ندارد. همان‌گونه که مشاهده شد حالت پابرهنه می‌تواند نسبت به کفش با افزایش جبران انرژی کانسنتریک در مفاصل مچ و زانو سبب بهبود عملکرد و کاهش نیاز به تولید انرژی توسط عضلات شود . از طرفی دویدن پابرهنه می‌تواند با افزایش انتقال انرژی اکسنتریک بین سگمنت‌ها احتمال وقوع آسیب را کاهش دهد. دویدن با الگوی NRFS به دلیل کاهش تولید توان در مفصل زانو می‌تواند به بهبود عملکرد کمک کند. از این رو بنظر می‌رسد که دویدن با پای برهنه و الگوی NRFS می‌تواند به بهبود عملکرد کمک کند.