ابراهیم صالحی عمران

پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیاز‌های آموزش محیط ‌زیست در مدارس دوره ابتدایی "شهرستان بابل" بر مبنای تجارب بین المللی انجام شد. طرح پژوهش، ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی بوده است. بر این اساس ابتدا داده‌های کیفی، گردآوری و تحلیل، سپس بر مبنای نتایج بخش کیفی به‌دست آمده به تحلیل و گردآوری داده‌های کمی پرداخته شد و در ادامه از نتایج بخش کمی برای تبیین بهتر یافته‌های کیفی استفاده گردید. روش پژوهش در بخش کیفی، مرور اسناد بوده است. جامعه آماری نیز شامل منابع داخلی و خارجی موجود در حوزه نیاز‌های آموزش محیط زیست بوده است. جهت دست‌یابی به مقالات و پژوهش‌های مرتبط با استفاده از کلیدواژه‌های فارسی و انگلیسی محیط زیست، بحران‌های محیط زیست، آموزش محیط زیست در منابع الکترونیکی متعدد داخلی نمایه شده و منابع الکترونیکی در خارج از کشور سعی شد جدیدترین منابع در ارتباط با پژوهش حاضر استخراج شود. بر این اساس از سال 1990 تا 2024 منابع موجود در راستای پژوهش حاضر، مطالعه و بررسی و با استفاده از روش تحلیل مضمون، 50 مضمون پایه، 5 سازمان‌دهنده و یک مضمون فراگیر استخراج گردید. روش پژوهش در بخش کمی؛ توصیفی-پیمایشی، جامعه‌آماری شامل 1507 نفر از معلمان دوره ابتدایی شهرستان بابل بوده است که طبق جدول نمونه‌گیری مورگان و بر اساس نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی، 306 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، در بخش کمی پرسش‌نامه محقق‌ساخته بوده که روایی محتوایی آن بر اساس cvr؛ 80/0 و پایایی بر اساس ضریب آلفای کرونباخ بالای 70/0 به‌دست آمد. تحلیل داده‌ها بر اساس t تک نمونه‌ای نشان داد بین وضعیت موجود و مطلوب برنامه درسی دوره ابتدایی در نمره کلی، عناصر محتوا، روش‌های تدریس، فعالیت‌های فوق برنامه، فضای آموزشی و مدیریت سبز تفاوت معناداری وجود دارد؛ بدین معنی که شکاف بین وضعیت موجود و مطلوب معنادار است و وضعیت موجود به طور معناداری پایین تر از وضعیت مطلوب قرار دارد که بیانگر توجه به نیاز‌های آموزش در حوزه‌های محتوا، روش‌های تدریس، فعالیت فوق برنامه، فضای آموزشی و مدیریت سبز بوده است.