هدف پژوهش حاضر، کاوش، توصیف و تبیین تعالی نظام دانشگاهی در دانشگاههای دولتی ایران بود. در این پژوهش از رویکرد آمیخته اکتشافی (رویکرد کیفی و کمی) استفاده شد. بر این اساس در بخش کیفی پژوهش دادهها از مطالعه تطبیقی (10 کشور منتخب) و رویکرد دلفی (20 نفر از صاحبنظران حوزه تعالی دانشگاه) استخراج شد. نتایج تحلیل دادههای کیفی براساس تحلیل مضمون حاکی از 5 مضمون سازماندهنده و 16 مضمون پایه بود که در قالب مدل شامل: مضمون ساختار و رهبری دانشگاه دارای 4 مضمون پایه (رسالت دانشگاه،چشم انداز دانشگاه، خطمشیها و اهداف، رهبری دانشگاه)؛ مضمون مدیریت منابع دارای 3 مضمون پایه (نیروی انسانی، مالی، مادی و کالبدی)؛ مضمون فرایندهای دانشگاه دارای 3 مضمون پایه (آموزش و یادگیری، پژوهش، عملیات اداری)؛ مضمون شراکتها و تعاملات دارای 3 مضمون پایه (کنشگری دانشگاه در جامعه جهانی، کنشگری دانشگاه در جامعه جهانی ملی، کنشگری دانشگاه در صنعت)؛ مضمون مشارکت عمومی و مسئولیت اجتماعی دانشگاه دارای 3 مضمون پایه(دانشآموختگان، خدمات تخصصی، عدالت اجتماعی) منعکس شد. نتایج نشان داد مضمون رهبری دانشگاه بیشترین سهم در تبیین ساختار و رهبری، مضمون منابع نیروی انسانی،بیشترین سهم در تبیین مدیریت منابع، مضمون آموزش بیشترین سهم در تبیین فرایندهای دانشگاه، کنشگری دانشگاه در جامعه جهانی، بیشترین سهم در تبیین شراکتها و تعاملات، مضمون عدالت اجتماعی، بیشترین سهم در تبیین مشارکت عمومی و مسئولیت اجتماعی بود اما سایر مضامین سهم کمی را به خود اختصاصدادند. در مدل معادلات ساختاری، فرایندهای دانشگاه بیشترین سهم بار عاملی داشت، بعد به ترتیب به شراکتها و تعامل، مشارکت عمومی و مسئولیت اجتماعی، ساختار و رهبری دانشگاه و مدیریت منابع تعلق داشت. با توجه به نتایج پژوهش میتوان اذعان داشت که برنامهریزی جهت تعالی نظام دانشگاهی ضروری است که برای این منظور بهره گیری از مولفه های احصاء شده برای مطالعه دانشگاه متعالی و سیاستگذاری در این زمینه میتواند موثر واقع شود.
