سبک‌شناسی انتقادی با تحلیل لایههای مختلف متن در پی شناسایی مفاهیم پنهان در زیر سطح زبان و کشف ایدئولوژی حاکم بر آن است. متون ادبی سوسیالیستی به تأسّی از ادبیّات سوسیالیستی شوروی و به وسیله‌ی حزب توده که نمایندهی مارکسیسم در ایران و یکی از مهم‌ترین جریانهای سیاسی در ایران سال‌های 1320 -1332 بود، در ادبیّات داستانی ایران رواج یافت. حزب توده به عنوان حامی ادبیّات چپ، اکثر قریب به اتّفاق نویسندگان و روشنفکران جامعه را جذب کرد و سبک نوشتاری آنها را مطابق با بیانیّهی خویش تعیین نمود. آل احمد نیز یکی از نویسندگانی است که به حزب توده گرایش یافت و مدّتی به عضویت آن نیز درآمد. وی، مجموعهی «از رنجی که میبریم» را در دوران حضورش در این حزب نگاشت. در پژوهش حاضر، دو قطعهی ابتدایی و به هم پیوستهی این مجموعه به نامهای «درّهی خزانزده» و «زیرابیها» در چارچوب الگوی سبک‌شناسی انتقادی، مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. پژوهش پیش رو در پی تبیین موضع نویسنده و چگونگی و میزان انعکاس آموزههای سوسیالیستی در متن این دو روایت است. تعیین ژانر نیز از کارکردهای سبک‌شناسی انتقادی است که به عنوان یکی دیگر از اهداف این پژوهش مدّ نظر قرار دارد. نتیجه، حاکی از آن است که عملکرد نویسنده در بازتاب واقعهای تاریخی، از نوع تاریخنگاری ایدئولوژیک و روایت «درّهی خزانزده» روایتی در چارچوب الگوی سوسیالیستی است؛ ولیکن روایت «زیرابیها»، فاقد آموزههای سوسیالیستی است و آن را میتوان روایتی پسااستعماری با درونمایهی تبعید و مهاجرت دانست. ژانر روایتها نیز با توجّه به بنمایهی تاریخی آنها، ناداستان است.
