مطالعات فرهنگی رویکردی بین رشته ای است که همه ی جلوه های فرهنگی جامعه در آن رخ می نمایاند و تمام سازوکار فرهنگی مورد خوانش و بررسی قرار می گیرد. ادبیات با مطالعات فرهنگی ارتباط مستقیم و تنگاتنگی دارد زیرا اصلی ترین معانی فرهنگی هر ملت و به طور خاص فرهنگ ایران در ادبیات خلاصه گردیده و نظریه مطالعات فرهنگی با روش علمی به سراغ این داده های ادبی می رود. اگرچه به دلیل خصلت کیفی مسائل اجتماعی این مباحث از روشمندی تمام عیار می گریزند اما بسیاری از نظریه پردازان مطالعات فرهنگی در کشورهای اروپایی و آمریکا در دهه ی هشتاد به این نتیجه رسیدند که نباید مطالعات ادبیات را به حیطه تنگ ادبیات فاخر محدود کرد و باید ادبیات طبقه زیردست یا فرودستان جامعه نیز مورد توجه گیرد . همچنین آنان معتقد بودند که برای بررسی ابعاد فرهنگی جامعه باید علاوه بر ادبیات که مهمترین بستر فرهنگی است به محصولات فرهنگی از قبیل فیلم، مجموعه های تلویزیونی، پیام های بازرگانی، موسیقی و ... توجه کرد. موضوع این پایان نامه بررسی «رساله دلگشا» و «منظومه موش و گربه» عبید زاکانی با رویکرد مطالعات فرهنگی است. عبید زاکانی از معدود نویسندگان کلاسیک ایران است که آثار ادبی خود را محمل دغدغه های اجتماعی و سیاسی قرار داده است. او در مجموعه آثار خویش بیش از هر شاعر و نویسنده دیگری با زبان طنز به مسایل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی جامعه خویش پرداخته است. آثار عبید، گذشته از نقد حاکمان، بیانگر خلقیات مردم روزگار وی نیز هست. در این پایان نامه سعی گردیده تا با استفاده از ظرفیت نظریه مطالعات فرهنگی با نگاهی روشمند به خوانش دو اثر «منظومه موش و گربه» و «رساله دلگشا» به منظور درک و تحلیل فرهنگ لایه های زیرین جامعه پرداخته شود. بدین منظور پس از بیان مسأله در فصل نخست، تبیین نسبتاً مفصلی از رویکرد مطالعات فرهنگی در فصل دوم صورت گرفته است و فصل سوم به زندگی عبید زاکانی، تاریخ قرن هشتم و مسایل مربوط به این عصر اختصاص یافت. در فصل چهارم مسایل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی روزگار عبید در بستر ادبی دو اثر «رساله دلگشا» و «منظومه موش و گربه» با رویکرد مطالعات فرهنگی مورد بررسی قرار گرفت.
