رضا اسماعیلی

یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم‌های اکولوژیکی، پوشش گیاهی است که به‌عنوان رابط بین خاک، هوا و آب عمل می‌کند. پوشش گیاهی در تنظیم تعادل کربن و آب، تبادل مواد و انرژی، ثبات آب‌وهوا و کاهش گازهای گلخانه‌ای ضروری است. نظارت بر پویایی پوشش گیاهی برای تجزیه‌وتحلیل تأثیر عوامل آب و هوایی بر پوشش گیاهی مهم است. به دلیل اقدامات مخرب مانند تغییر کاربری اراضی و جنگل‌زدایی و کاهش شدید پوشش گیاهی باعث شده که بار رسوبی قابل‌توجه شود. حوضه رودخانه خالکایی با وسعت 349 کیلومترمربع که در غرب استان گیلان و در شهرستان ماسال واقع‌شده است و از گذشته اقتصادی متکی بر کشاورزی و دام‌پروری داشته است و در سال‌های اخیر به‌واسطه‌ی جاذبه‌های طبیعی بکر خود تبدیل به جاذبه‌ای گردشگری شده است. همین امر موجب نیاز بیش‌ازپیش به بررسی وضعیت پوشش گیاهی و شناسایی تغییرات آن و درنتیجه بررسی پیامدهای آن شده است. به‌منظور انجام این تحقیق، داده‌های پوشش گیاهی سالانه سنجنده مودیس با استفاده از سامانه گوگل ارث انجین برای دو زیر حوضه طاسکوه و کتمجان تهیه شد. همچنین داده‌های دبی و رسوب منطقه شامل پارامترهای میانگین، متوسط حداکثر و پیک سالانه دو ایستگاه هیدرومتری طاسکوه و کتمجان آماده شد و سپس به‌وسیله‌ی آزمون نا پارامتری من کندال وجود روند در داده‌ها مورد بررسی قرار گرفت که روند معنادار در پوشش گیاهی و رسوب دیده شد. پس‌ازآن به‌وسیله‌ی ضریب همبستگی پیرسون رابطه میان پوشش گیاهی و دبی و رسوب بررسی شد که زیر حوضه طاسکوه همبستگی منفی ضعیف میان پوشش و دبی دیده شد اما همبستگی منفی متوسطی میان پوشش میانگین سالانه و دبی میانگین و دبی متوسط حداکثر سالانه به ترتیب با ضرایب همبستگی0.415- و 0.365- دیده شد و در زیر حوضه کمتجان ضریب همبستگی با عدد 0.235 حاکی از رابطه مثبت ضعیف میان پوشش میانگین و دبی میانگین سالانه بود اما در رابطه‌ی میان پوشش میانگین و دبی پیک و دبی متوسط حداکثر سالانه به ترتیب با ضرایب همبستگی0.382-و 0.357- نشان‌دهنده‌ی رابطه منفی و متوسطی بود و همچنین در این زیر حوضه میان پوشش گیاهی و رسوب نیز در پارامترهای پوشش ماکزیمم و رسوب حداکثر متوسط سالانه رابطه‌ی مثبت متوسطی دیده شد.