1403/08/30
نادر رازقی

نادر رازقی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0002-9479-3317
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 57214447596
دانشکده: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
نشانی: بابلسر- دانشگاه مازندران- دانشکده علوم انسانی و اجتماعی- گروه علوم اجتماعی
تلفن: 01135302657

مشخصات پژوهش

عنوان
تبیین تخلفات رایانه‌ای دانشجویان: کاربست تجربی نظریه انتخاب عقلانی
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
انتخاب عقلانی، لذت ادراکی و هیجان، تخلفات رایانه‌ای، فناوری رایانه.
سال 1402
مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد
شناسه DOI
پژوهشگران اکبر علیوردی نیا ، نادر رازقی ، اسماعیل نظری ، داریوش قهرمانیان

چکیده

اینترنت و فناوری رایانه منبع بسیار مهم و گسترده‌ای است که تاثیر زیادی بر زندگی شخصی و حرفه‌ای افراد دارد. با توجه به افزایش شمار کاربران و نگرانی‌های فزاینده‌ای که در ارتباط با فناوری رایانه وجود دارد (مانند کلاهبرداری، آزار و اذیت، هک کردن، انتقال ویروس، دسترسی غیر مجاز به اطلاعات دیگران)، بررسی این مساله مهم است که میزان شیوع این رفتارها در میان کاربران به چه اندازه است و چرا افراد درگیر تخلفات مرتبط با رایانه می‌شوند. پژوهش حاضر با استفاده از نظریه انتخاب عقلانی درصدد بررسی تخلفات رایانه‌ای در میان دانشجویان دانشگاه مازندران است. روش پژوهش، پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها نیز پرسشنامه می‌باشد. جمعیت تحقیق شامل تمامی دانشجویان دانشگاه مازندران است که 400 نفر به ‌صورت نمونه‌گیری طبقه‌بندی متناسب با حجم انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. یافته‌های توصیفی تحقیق نشان می دهد که بیشترین میزان ارتکاب تخلفات رایانه‌ای به ترتیب برای بعد فرهنگی، جعل هویت و در نهایت علیه داده و سیستم می‌باشد. بیشترین تخلف صورت‌ گرفته در بعد فرهنگی مربوط به " دیدن فیلم و یا تصاویر غیراخلاقی" است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که، متغیرهای خودکنترلی، نیاز منفعت گرایانه، مجازات غیررسمی، باور، لذت ادراکی و هیجان، سرمایه‌گذاری و پیوستگی توانسته‌اند 32/0 درصد از تغییرات مربوط به تخلفات رایانه‌ای در میان دانشجویان دانشگاه مازندران را تبیین کنند. پیشگیری از وقوع جرم بر اساس نظریه انتخاب عقلانی، بر پایه کاهش فرصت‌ها و جذابیت جرایم خاص است و مجرمان دارای انگیزه به تنهایی برای ارتکاب جرم کافی نیست، بلکه بایستی یک سری فرصت‌ها نیز مهیا باشند. در این صورت است که مجرمان منافع حاصل از جرم را سهل‌الوصول و سودمند دیده و مرتکب جرم می‌شوند.