مشاهده و مطالعه مشاهده ای به عنوان ابزاری در روش های تحقیق پیمایشی مورد استفاده قرار گرفته و می گیرد. این ابزار جزء ابزارهای قابل اطمینان بوده که بدون هیچ واسطه ای اطلاعات دقیق و قابل اطمینان را در اختیار پژوهشگر قرار می دهد. مشاهده رفتاری یکی از همین ابزارهاست. از آنجا که رفتار افراد برخاسته از نیازها و خواسته های آنان، تحت تاثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی است، می توان با مشاهده و مطالعه اطلاعات به دست آمده به نتایجی دقیق و نزدیک به کاربرد برای مخاطبان دست یافت. از این رو این پژوهش سعی دارد تا ضمن معرفی مشاهده و انواع آن، به مرور استفاده از این ابزار پرداخته و در نهایت با ذکر یک نمونه موردی، نتایج حاصل از این نوع مطالعه را تبیین نموده و بر اساس تحلیل محتوای به دست آمده، به برشمردن تاثیرات این ابزار بر بُعد اجتماعیِ پایداری اهتمام ورزد. مرحله اول پژوهش، مطالعه کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات مربوط به استفاده از شیوه مطالعه مشاهده ای بود که در قالب جداول ارائه گردید. در مرحه دوم مطالعه مشاهده ای صورت پذیرفته و پس از مقوله بندی، تحلیل و بررسی همه اطلاعات به دست آمده، پیشنهاداتی به منظور بهسازی و نوسازی ارائه گردیده و تاثیر آنها در تبیین ابعاد پایداری اجتماعی بررسی گردیده است.
