1403/10/02
محمد اسماعیل ریاحی

محمد اسماعیل ریاحی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
نشانی:
تلفن: 01135342654

مشخصات پژوهش

عنوان
نحلیل جامعه شناختی اثرات پایگاه اقتصادی-اجتماعی بر میزان اختلالات روانی ساکنین شهر ساری
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
پایگاه اقتصادی- اجتماعی، اختلالات روانی، شهر ساری، تحلیل جامعه شناختی
سال 1399
پژوهشگران مبینا اسمعیلی(دانشجو)، سهیلا هاشمی کوچکسرایی(استاد مشاور)، محمد اسماعیل ریاحی(استاد راهنما)

چکیده

اختلالات روانی از آسیب های جدی جوامع حاضر محسوب می شوند و آمارها در ایران نشان می دهند که 34 درصد از افراد 19 تا 64 سال دچار اختلالات روانی هستند. با توجه به اهمیت این موضوع که منشاء بسیاری از اختلالات روانی صرفا عامل فردی نمی باشد و ریشه ی بسیاری از این اختلالات از شرایط اجتماعی که فرد در آن زندگی می کند، نشات می گیرد، هدف این پژوهش بررسی اثرات پایگاه اقتصادی-اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل اجتماعی موثر بر احتمال ابتلای افراد به اختلالات روانی با استفاده از نظریه های "فرآیند استرس پیرلین" و "عواطف منفی گالو و ماتیوز" می باشد. روش تحقیق حاضر پیمایشی و مقطعی می باشد و جامعه ی آماری آن را ساکنین 20 تا 64 ساله ی شهر ساری تشکیل می دهند. نمونه گیری به طور تصادفی و از نوع نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده است. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران به تعداد 350 نفر محاسبه شده است. داده های مورد نیاز از طریق ابزار پرسشنامه گردآوری گردیده و با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش سعی شده است تا تاثیرات متغیرهای مستقل (پایگاه اقتصادی-اجتماعی) و میانجی (میزان قرارگیری در معرض استرس، منابع اجتماعی مقابله با استرس، منابع شخصی مقابله با استرس) بر متغیر وابسته (اختلالات روانی) مورد آزمون و بررسی قرار گیرد. یافته های توصیفی در مورد متغیر مستقل نشان داده است که اکثریت پاسخگویان (7/49) متعلق به پایگاه اقتصادی-اجتماعی متوسط رو به پایین بوده اند. وضعیت توزیع پاسخگویان بر حسب متغیر وابسته نیز نشان داده است که 7/43 درصد از پاسخگویان مشکوک به اختلالات روانی بوده اند که در این بین، 1/34 درصد از پاسخگویان دچار اختلالات روانی خفیف و 2 درصد از پاسخگویان دچار اختلالات روانی شدید بوده اند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نیز نشان داده است که متغیرهای مستقل و میانجی تحقیق روی هم رفته 39 درصد از تغییرات در متغیر وابسته را تبیین کرده اند. از بین متغیرهای وارد شده در مدل رگرسیونی، متغیر منابع شخصی مقابله با استرس (متشکل از حس کنترل، حس خوش بینی، عزت نفس)، با ضریب بتای 47/0- قوی ترین پیش بینی کننده ی اختلالات روانی بوده است پس از آن متغیر میزان قرارگیری در معرض استرس (متشکل از میزان استرس ادراک شده و مشقت های اقتصادی)، با ضریب استاندارد رگرسیونی (21/0=Beta) دومین پیش بینی کننده ی میزان اختلالات روانی بوده است. متغیر منابع اجتماعی مقابله با استرس (متشکل از حمایت اجتماعی و منابع شبکه اجتماعی) نیز، با ضریب استاندارد رگرسیونی (11/0=Beta) دارای کمترین قدرت پیش بینی کنندگی متغیر وابسته تحقیق بوده است. در نهایت مشخص گردید که تاثیر کاهنده متغیر پایگاه اقتصادی-اجتماعی بر میزان اختلالات روانی، صرفا به طور غیر مستقیم از طریق متغیرهای میانجی بوده است (11/0=Beta). یافته های پژوهش حاضر بر این نکته دلالت دارند که همسو با چارچوب نظری تحقیق، صرف قرارگیری در معرض استرس، موجب اختلالات روانی نمی شود، چرا که "منابع اجتماعی و شخصی مقابله با استرس" نقش تعدیل کننده ای داشته و در نهایت، تعیین کننده میزان آسیب پذیری افراد در مقابل اختلالات روانی می باشد.