محمد اسماعیل ریاحی

اعتماد به عنوان مولفه اصلی روابط اجتماعی به یکی از ابعاد مهم شبکه های اجتماعی مجازی و جوامع آنلاین تبدیل شده است. همانگونه که اعتماد در دنیای واقعی بر پایه شکل گیری رابطه ها و گروه ها است، در اجتماع الکترونیکی نیز به همان اندازه تاثیرگذار است. با در نظر گرفتن این مهم، هدف از انجام پژوهش حاضر پاسخ به این سوال بوده است که اعتماد اجتماعی تا چه اندازه در انتخاب انواع شبکه های اجتماعی مجازی داخلی و خارجی و استفاده از آن توسط دانشجویان،تاثیر می گذارد؟ به منظور تدوین چارچوب نظری از دیدگاه گیدنز و دوگان استفاده شده است. روش این پژوهش پیمایشی از نوع تحقیقات مقطعی بوده و داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری این مطالعه را کلیه دانشجویان دانشگاه مازندران (به تعداد 13580 نفر) که در نیمسال اول سال 1401 مشغول به تحصیل بوده تشکیل دادند و حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 374 نفر برآورد شده است. شیوه نمونه گیری این تحقیق نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب (جنس/دانشکده) بوده است. یافته های پژوهش نشان داده است که اعتماد اجتماعی با دارا بودن ضریب رگرسیونی معادل 138/0- بر استفاده از انواع شبکه های اجتماعی مجازی تاثیرگذار بوده است. در خصوص ابعاد اعتماد اجتماعی باید افزود که؛ اعتماد بین فردی با دارا بودن ضریب رگرسیونی 165/0- اثر معناداری بر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی خارجی داشته است. این در حالی بود که اثرگذاری این متغیر بر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی داخلی با مقدار ضریب رگرسیونی 061/0 معنادار نبوده است. در ادامه؛ اعتماد تعمیم یافته با دارا بودن ضریب رگرسیونی 152/0- اثر معناداری بر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی خارجی داشته است اما اثرگذاری این متغیر بر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی داخلی با مقدار ضریب رگرسیونی 097/0 معنادار نبوده است. در نهایت؛ اعتماد نهادی با دارا بودن ضریب رگرسیونی 232/0- اثر معناداری بر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی خارجی داشته است. همچنین؛ اثرگذاری این متغیر بر استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی داخلی با مقدار ضریب رگرسیونی 138/0 معنادار بوده است. بر اساس نتایج مطالعه می توان بیان نمود که؛ رسانه های اجتماعی بعنوان بخشی از نظام محسوب می شوند و چنانچه مخاطبان به نظام سیاسی حاکم بر بر رسانه اعتماد داشته باشند به خود رسانه نیز اعتماد داشته و تابع آن خواهند بود. اگر مخاطبی معتقد باشد رسانه خاصی به نظام حاکم بر آن وابسته است، بر این واقعیت وقوف دارد که رسانه مذکور در صدد توجیه سیاست های آن نظام است و در نتیجه در پذیرش هرآنچه از رسانه مورد نظر پخش شود، اعتماد کامل نخواهد داشت و بسیاری از تحلیل ها و حتی اطلاعات و اخبار ارائه شده را در مسیر توجیه سیاست های نظام حاکم بر رسانه بشمار می آورد.