مجتبی محسنی

زمینه و هدف: خانواده نعناعیان دارای حدود 200 جنس و 4000 گونه می باشد. اکثر گونه های این خانواده دارای اسانس بوده که در صنایع مختلف دارویی، آرایشی و بهداشتی و غذایی کاربرد دارند. هدف از این مطالعه، بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس اندام هوایی گونه گیاهی Ballota platyloma و بررسی اثر ضد باکتریایی عصاره متانولی گونه مذکور می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، گیاه Ballota platyloma متعلق به خانواده lamiaceae و بومی ایران از منطقه ورسک مازندران جمع آوری شد. اسانس گیری قسمت های هوایی گیاه به روش تقطیر با آب از طریق دستگاه کلونجر انجام شد. به منظور شناسایی ترکیب های عمده اسانس از GC/MS استفاده شد. عصاره گیری به روش ماسراسیون انجام شد. فعالیت ضد باکتریایی عصاره متانولی برعلیه استافیلوکوکوس اورئوس، سودوموناس آئروژینوزا، اشرشیاکلی و باسیلوس سابتلیس به روش انتشار از دیسک و حداقل غلظت بازدارندگی بررسی شد. یافته ها: نتایج حاصل از بررسی اجزای اسانس به روش GC/MS، تعداد 24 ترکیب را در اسانسBallota platyloma اثبات کرد. هگزا دکانوئیک اسید (30/40 درصد)، جرماکرن دی(6/26 درصد) و بتاکاریوفیلن (74/4 درصد) ترکیبات عمده موجود در آن را تشکیل می دهند. نتایج نشان داد که عصاره متانولی Ballota platyloma دارای فعالیت ضد باکتریایی است. در میان باکتری های مذکور، بیشترین فعالیت ضد باکتریایی عصاره علیه استافیلوکوکوس اورئوس و کمترین فعالیت علیه سودوموناس آئروژینوزا می باشد. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که مهم ترین ترکیب اسانس جرما کرن دی بود و هم چنین عصاره متانولی دارای اثرات ضد باکتریایی می باشد. از این رو، به منظور پیدا کردن مکانیسم اساسی این فعالیت، تحقیقات بیشتری باید انجام شود.