1403/09/01
مرتضی عطایی

مرتضی عطایی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
نشانی:
تلفن: 011-52324870

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی و تحلیل معماری و تزئینات مساجد دوران فاطمی مصر
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
فاطمیان، معماری، مسجد، مصر، الازهر، الاقمر، الحاکم
سال 1402
پژوهشگران محمد آل عیون(دانشجو)، سید رسول موسوی حاجی(استاد مشاور)، مرتضی عطایی(استاد راهنما)

چکیده

این پژوهش به تحلیلی از معماری و تزئینات مساجد فاطمی در مصر به می‌پردازد و هدف آن درک سبک معماری خاص و زیبایی‌های منحصر به فردی است که در این دوره برجسته شد. معماری دوران فاطمی اگر چه در مغرب اسلامی متولد شد اما پس از فتح مصر توسط فاطمیان شکوفا شد و اوج گرفت به گونه‌ای که مساجد قاطمی مصر از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری این دوران و به طور کلی معماری اسلامی آفریقا محسوب می‌شوند. در این پژوهش مساجدی الازهر، الحاکم، الاقمر، الجیوشی و الصالح الطلائع به شیوه اسنادی و با مراجعه به منابع معتبر و پلانها و تصاویر مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که عقاید مذهب اسماعیلی به کرّات در قالب نامگذاری مساجد، کتیبه‌ها و تزئینات مرتبط با نور در این مساجد بازتاب یافته است. همچنین فرم و پلان T شکل شبستان که ریشه در معماری مساجد اموی داشت و به عنوان ویژگی مساجد مغرب اسلامی تثبیت یافته بود در مساجد بزرگ فاطمی با تغییراتی اندک مورد استفاده قرار گرفت؛ با این حال مساجد فاطمی عموماً در ساخت مناره از سنتهای مغربی پیروی نکرده و بر ساخت ورودی‌های برجسته و برجهای بیرون‌زده در نمای اصلی تأکید کردند.