1403/09/01
مرتضی عطایی

مرتضی عطایی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
نشانی:
تلفن: 011-52324870

مشخصات پژوهش

عنوان
مطالعه نمونه های سفالین دوران متآخر اسلامی سیستان
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
واژه های کلیدی: سیستان، سفال دوران متاخر اسالمی، طبقه بندی و گونه شناسی،
سال 1401
پژوهشگران مرضیه ابراهیمی(دانشجو)، مرتضی عطایی(استاد مشاور)، سید رسول موسوی حاجی(استاد راهنما)، جواد اعلایی مقدم(استاد راهنما)

چکیده

سیستان سرزمینی کهن، مملو از محوطههای باستانی از اواخر هزاره چهارم پیش از میالد تا دوران متاخر اسالمی است که شکوه و عظمت این سرزمین در ادوار گذشته را نشان میدهد. هر دوره استقراری دربردارنده ویژگیهای مختلف فرهنگی و هنری است که این ویژگیها، از بقایای معماری گرفته تا قطعه سفالهای پراکنده در سطح محوطهها، معرف آن دوره میباشند. سفال را باید فراوانترین دادهی منقول در محوطههای باستانی دانست، از این رو شناخت آن گام مثبتی در شناسایی ادوار مختلف تاریخی هر منطقه است. در این زمینه تا به امروز سفال- های ادوار مختلف پیش از تاریخی، تاریخی و قرون میانه اسالمی سیستان تا حدود زیادی مطالعه شده است لیکن تاکنون به رغم شهرها، بناها و محوطههای شاخص دوران متاخر اسالمی، پژوهشی مستقل در زمینه سفالهای این دوران صورت نگرفته است. از همینرو نگارنده بر آن شد تا با مطالعه سفالهای دوران متاخر اسالمی سیستان، به بررسی، مطالعه، طبقه بندی و گونهشناختی سفالهای این دوران پرداخته و در نهایت ویژگیهای فنی و هنری صنعت سفالگری این دوران را ترسیم نماید. در این راستا مجموعه سفالهایی که در بررسی باستانشناختی سیستان و پروژههای مستندنگاری آثار و بقایای دوران متاخر اسالمی منطقه بدست آمده بود، مورد مطالعه قرار گرفت. به این صورت که با ثبت و ضبط علمی سفالهای بدست آمده از محوطههای اسالمی سیستان، نسبت به طبقهبندی، گونهشناسی و مقایسه گونهشناختی آنها اقدام گردید تا بدین وسیله کلیت سفال دوران متأخر اسالمی سیستان و ویژگیهای فنی و تکنیکی آنها روشن شود. مطالعه مجموع سفالهای متاخر اسالمی نشان میدهد که صنعت سفالگری سیستان در این دوره وضعیت بسیار خوبی دارد و تغییر و تحوالت محسوسی در گونههای سفالی ایجاد شده است. در این دوره استفاده از خمیر سنگ گسترش یافته است. برخی از گونههای سفالی که در دورههای قبل رواج داشته، با کمیت و کیفیت کمتر در این دوره قابل مشاهده است و به جای آن سفال گونه آبی سفید از تراکم بیشتری برخوردار میشود. ا